Język Latopisu supraskiego 1519 r. (Fonetyka. Fleksja. Słownictwo)

Abstract

Celem pracy była charakterystyka językowa Kroniki supraskiej pod kątem cech fonetycznych, zmian w obrębie fleksji imiennej i werbalnej oraz zapożyczeń leksykalnych. Analiza językowa tekstu zabytku wykazała, że część zaobserwowanych w nim zjawisk fonetycznych oraz fleksyjnych uzyskuje zachodnioruską realizację. Odznaczają się one niekonsekwencją realizacji i nierównomiernym stopniem egzemplifikacji w poszczególnych częściach zabytku. Jednocześnie zabytek wykazuje silne powiązanie z tradycją cerkiewnoruską, co znalazło swe odzwierciedlenie zarówno na poziomie fonetycznym, jak też morfologicznym. Frekwencja poszczególnych zjawisk fonetycznych kształtuje się na zróżnicowanym poziomie, co sprawia, iż zdecydowana większość z nich nie uzyskała rangi normy pisownianej. W obrębie zapożyczeń leksykalnych zauważalny jest, z jednej strony, wpływ języka polskiego, pełniącego zazwyczaj rolę pośrednika w przeniesieniu danej pożyczki na grunt zachodnioruski. Z drugiej strony, tekst latopisu nasycony jest leksyką cerkiewnosłowiańską, co stanowi kolejny dowód na związek z tradycją piśmienniczą. Wszystko to sprawia, że Kronika supraska jest zabytkiem niejednolitym i bogatym pod względem językowym.

The purpose of this work was linguistic characteristics of Suprasl Chronicle with regard to phonetic features, changes within declension and verbal flexion, as well as lexical borrowings. The linguistic analysis of the monument text proved that a portion of phonetic and inflection phenomena displays the West Ruthenian realization. They are characterized by the inconsistency of realization and the uneven level of exemplification in particular portions of the monument. Concurrently, the monument shows strong connections with Russian Orthodox traditions, what is reflected on both the phonetic and morphological level. The frequency of particular phonetic phenomena is on a varied level due to that fact most of them did not obtain the position of written standards. On the one hand, it is easy to notice, within lexical borrowings, the influence of the Polish language which mediated to transfer some borrowings into the West Ruthenian language. On the other hand, the text of the chronicle is riddled with Old Slavonic vocabulary what provides subsequent evidence that it has a connection to a literary tradition. Owing to this Suprasl Chronicle is an onhomogeneous and rich monument in terms of language.