Badania nad bezpieczeństwem osób z niepełnosprawnościami, w tym osób niewidomych i słabowidzących, uczestniczących w ruchu drogowym

Abstract

Aktywność osób z niepełnosprawnościami, w tym osób niewidomych i słabowidzących, zarówno na polu życia zawodowego, jak i społecznego jest coraz większa. Przyczynia się do tego wiele aspektów, pośród których należy wymienić dwa – wiodące dla przeprowadzonych w tekście rozważań. Po pierwsze, prospołeczną politykę wyrównywania szans, polegającą na postrzeganiu osób z niepełnosprawnościami jako pełnoprawnych obywateli. Po drugie, projektowanie uniwersalne (ang. universal design) pozwoliło dostosować otoczenie do potrzeb ludzi z dysfunkcjami, dzięki czemu stali się aktywnymi uczestnikami również i ruchu drogowego. W związku z tym postanowiono przeprowadzić badania dotyczące bezpieczeństwa osób niepełnosprawnych, w tym niewidomych i słabowidzących w ruchu drogowym – uwzględniające wypadki drogowe z ich udziałem. Prace badawcze realizowano na dwóch płaszczyznach: teoretycznej oraz empirycznej. Celem tej pierwszej było poznanie teorii naukowych oraz stanowisk przedstawicieli doktryny dotyczących zagadnień związanych z: prawnymi i socjologicznymi aspektami niepełnosprawności (sposobami jej definiowania na gruncie prawa międzynarodowego i krajowego), bezpieczeństwem osób niewidomych i słabowidzących w przestrzeni publicznej w Polsce oraz w wybranych krajach np. w Anglii, Australii, Japonii, Kanadzie, USA, Szkocji, Szwajcarii, Turcji. Zaś na płaszczyźnie empirycznej dominował proces gromadzenia faktów, czyli informacji o badanych zjawiskach dzięki przeprowadzanym analizom danych statystycznych, badaniom ankietowym czy wywiadom pogłębionym, mający przyczynić się do poznania skali oraz cech charakterystycznych wypadków drogowych z udziałem niepełnosprawnych, ze szczególnym uwzględnieniem niewidomych i słabowidzących.

The everyday and professional activity of persons with disabilities, in particular blind and vision-impaired persons, is increasing nowadays. Thanks to social policies that take their needs into account, persons with disabilities conduct active professional and social lives. This is why local authorities in Poland focus more and more on making the public space (e.g. squares, market squares, boulevards, streets, public buildings, sidewalks, etc.) friendly for everyone, which means that they must be accessible to people regardless of their mobility or cognitive abilities. Nevertheless, in their daily lives, persons with disabilities face architectural barriers that prevent their free use of public space like obstacles on the pavements or inefficient sound signaling devices that inform pedestrians about the green light: their sounds are different, too quiet, or even switched off upon request of the local residents due to the noise they generate. Such obstacles can lead to collisions and traffic accidents involving blind and vision-impaired persons. The lack of comprehensive and current reports on traffic accidents involving persons with disabilities, to include blind and vision-impaired persons, was the inspiration to focus on the problem in question. The relevant research was conducted as a part of a research project in the area of state defense and security titled „Elaboration of a system for detection of the safety of blind and vision-impaired persons with particular focus on road traffic. Legal, criminological, and technical aspects”. The article contains a short report of research results.