Analiza dostęnych źródeł finansowania przedsiębiorstw w Polsce

Abstract

Problemem badanym w pracy jest analiza sprawności systemu finansowania w przedsiębiorstwach chcących pozyskać kapitał na prowadzenie swojej działalności na rynku. Elementy problemu badawczego jest więc analiza dostępnych źródeł finansowania oraz analiza stanu ich faktycznego wykorzystania przez przedsiębiorstwa. Natomiast celem rozprawy jest ocena i porównanie, z punktu widzenia przedsiębiorstwa, samego procesu pozyskiwania środków z zewnętrznych źródeł (szeroko rozumianego polskiego rynku finansowego) podejmując kolejno następujące kwestie: proces finansowania, możliwości pozyskania kapitału i jego koszt, tendencję, uwarunkowania ekonomiczno-prawne oraz świadomość ekonomiczną decydentów w przedsiębiorstwach. W pracy wyjaśnione zostało czy podmioty gospodarcze racjonalnie korzystają z możliwości jakie daje im rynek finansowy w procesie finansowania ich działalności. Rozważania zostały oparte na następującej hipotezie roboczej - w badanym okresie podmioty gospodarcze korzystały z możliwości, jakie dają rynek finansowy w stopniu niedostatecznym, z różnych nie-zdefiniowanych przyczyn, głównie jednak z braku wiedzy i doświadczenia ich decydentów, przez co nie mogli oni podjąć ekonomicznie uzasadnionych decyzji. Opisany został również system kształtujący koszty (finansowe i nie-finansowe) pozyskania kapitału z rynku finansowego w porównaniu z kosztami zaciągnięcia kredytu bankowego – jako bazowy. W pracy poruszono kwestie innych zewnętrznych, a w tym alternatywnych sposobów pozyskiwania kapitału takich jak: inwestycje funduszy venture capital, sekurytyzacja, faktoring czy też leasing. Główna hipoteza zakłada, że zewnętrzne (a głównie pozyskane ze pomocą rynku finansowego) źródła finansowania przedsiębiorstwa mogą być korzystniejszą formą pozyskiwania kapitału, niż finansowanie kredytem, czy wypracowanym zyskiem własnym oraz że są one niedostatecznie wykorzystywane przez przedsiębiorstwa. Jako hipotezy szczegółowe wyróżniono istniejące możliwości systemu finansowania przedsiębiorstw w Polsce, ich role oraz udział w rynku, takie jak: 1. Charakterystyka pozyskania środków finansowych z rynku bankowego Kredyt bankowy stał się po okresie transformacji sztandarowym i powszechnie wykorzystywanym środkiem na finansowanie działalności przedsiębiorstwa. Dostępność tego instrumentu finansowania była i jest na tyle duża, iż przedsiębiorcy najczęściej sięgają po ten sposób pozyskania środków finansowych nie analizując często jego realnych i alternatywnych kosztów. 2. Źródła bezpośrednio pozyskane za pomocą rynku kapitałowego Rynek kapitałowy daje wielkie możliwości przedsiębiorstwom chcącym pozyskać tani kapitał z rynku. Ważnym aspektem tego rynku jako źródła pozyskania kapitału jest także jego wartość dodana – kreowanie wizerunku przedsiębiorstwa na rynku krajowym i zagranicznym poprzez wzrost jego wiarygodności dla partnerów i kooperantów. Jednocześnie specyfika tego rynku musi być odpowiednio wykorzystana z uwagi na fakt, iż rynek finansowy w Polsce jest rynkiem dość młodym i pomimo ciągłego rozwoju słabo rozpoznawalnym przez decydentów. 3. Źródła pośrednio pozyskane za pomocą rynku finansowego - quasi finansowe; Pozyskanie partnera z rynku finansowego w formie inwestycji w przedsiębiorstwo wyspecjalizowanego funduszu Venture Capital jest w Polsce jeszcze w małym stopniu utożsamiane z finansowaniem bezpośrednim czy pozyskiwaniem przez przedsiębiorstwo kapitału na rozwój. Należy nadmienić, iż fundusz taki, decydując się na inwestycje w dane przedsiębiorstwo nie zasila go tylko w środki finansowe, ale także w wartości niematerialne, know-how, czy w wysokiej jakości kadrę zarządzającą. 4. Pozostałe formy finansowania działalności. Innych form finansowania swojej działalności, czy to bieżącej czy potrzeb inwestycyjnych, przedsiębiorstwo może poszukiwać także w wystandaryzowanych metodach między innymi takich jak: leasing, factoring czy forfeiting. Wybór danego sposobu finansowania bardzo często zależy od konkretnej potrzeby przedsiębiorstwa (zakup środków trwałych, odzyskanie należności) a także od możliwości, które stwarza otoczenie firmy (np. dotacje w formie pomocy publicznej). Jednakże należy zauważyć, iż rola w/w instrumentów finansowania w pełni spełnia potrzeby ciągle rozwijającej się gospodarki, także same przedsiębiorstwa i ich decydenci coraz częściej będą sięgać po tego rodzaju metody pozyskiwania kapitału aby zaspokoić potrzeby inwestycyjne przedsiębiorstwa. W warstwie teoretycznej praca obejmuje problematykę funkcjonowania przedsiębiorstw w Polsce oraz uwarunkowania prawne i teorie finansowania działalności przedsiębiorstwa. Analiza dotyczy także bieżącej literatury naukowej oraz istniejących rozwiązań w innych krajach europejskich. Natomiast w warstwie empirycznej praca przedstawia funkcjonujące w Polsce metody pozyskiwania kapitału a także efektywność ich wykorzystywania przez przedsiębiorstwa. Przeprowadzone badania empiryczne stanowią obecnie i będą stanowić w przyszłości podstawę opracowania referatów wygłaszanych na konferencjach i seminariach naukowych. Podjęta została również próba porównania i scharakteryzowania istniejących możliwości finansowania działalności gospodarczej przy głównym podziale na tradycyjne finansowanie (rynku bankowego) i pozyskiwanie kapitału za pośrednictwem rynku finansowego. Wyżej wymienione badania zostały przeprowadzone na stanie faktycznym przedsiębiorstw (w formie ankiety przeprowadzonej na grupie reprezentatywnej) i następnie odniesione do analizy, stworzonej na potrzeby niniejszej pracy.

The problem examined in the study is to analyze the efficiency of the system of financing in companies wanting to raise capital to conduct its business in the market. Elements of the research problem is so analysis of available sources of financing and the analysis of their actual use by businesses. By contrast, the trial is to evaluate and compare, from the point of view of the company, the process of raising funds from external sources (broadly understood Polish financial market) taking successively the following issues: the process of financing, the possibility of obtaining capital and its cost, a trend, economic and legal conditions and awareness economic decision-makers in companies. The study explained that operators rational use of the opportunities offered by the financial market in the process of financing their activities. Considerations are based on the following working hypothesis - in the analyzed period, operators benefit from the opportunities offered by the financial market to the extent insufficient, with various non-defined reasons, but mainly from the lack of knowledge and experience of decision-makers, so that they could not take commercially reasonable decision. Described is also a system of shaped charges (financial and non-financial) raise capital from the financial market in comparison with the costs of taking out a bank loan - as a base. The study addressed issues other external, and including alternative ways of raising capital such as venture capital investment funds, securitization, factoring or leasing. The main hypothesis assumes that the external (mainly derived from using the financial market) sources of financing, companies can be more advantageous to raise capital rather than loan financing, or worked out their own profit and that they are underused by companies. As a hypothesis, detailed highlights the existing capabilities of the system of financing enterprises in Poland, their role and participation in the market, such as: 1. Characteristics of obtaining funds from the banking market Bank credit has become the flagship during the transition and widely used measure to finance the company's activities. The availability of this financing instrument has been and is so large that entrepreneurs usually resort to this method of obtaining funds without analyzing his often real and opportunity costs. 2. Sources directly obtained via the capital market The capital market provides great opportunities for companies wishing to raise cheap capital from the market. An important aspect of this market as a source of capital is also its added value -creating the image of the company on the domestic and foreign markets through the growth of its credibility to partners and suppliers. At the same time the specificity of the market must be properly utilized due to the fact that the financial market in Poland is a relatively young market, and despite the continuous development of poorly recognized by decision makers. 3. Sources indirectly acquired by the financial market - financial quasi;Acquiring a partner with the financial market in the form of investments in a company specialized Venture Capital in Poland is still a small extent identified with the direct financing of the acquisition by the company of capital for development. It should be noted that such a fund, deciding to invest in the firm does not supply it only in money but also in the intangible assets, know-how, whether in quality management. 4. Other forms of financing. Other forms of financing their activities, whether ongoing or investment needs, the company can also seek the standardized methods, among other things, such as leasing, factoring and forfeiting. The choice of the method of financing often depends on the specific needs of the enterprise (purchase of fixed assets, recovery) as well as from the possibilities offered by the environment of the company (eg. In the form of grant aid). However, it should be noted that the role w / in financial instruments fully meets the needs of constantly growing economy, the companies themselves and their makers will increasingly resort to such methods of raising capital to meet the investment needs of the company. In the theoretical work it involves issues of the functioning of enterprises in Poland and legal and theories financing business. The analysis also applies to the current scientific literature and existing solutions in other European countries. However, in the layer of empirical work shows the operating in Poland method of raising capital as well as the effectiveness of their use by enterprises. Empirical studies are now and will in the future provide the basis for the development of papers presented at conferences and scientific seminars. A decision was also an attempt to compare and characterize existing business financing options at the main distribution of traditional funding (the banking sector) and the raising of capital through the financial market. The abovementioned studies have been done on the facts of enterprises (in the form of a survey conducted on a representative group), and then referred to the analysis, created for this work, in order to compare and determine the correctness hypothesis.