Instrumenty racjonalizacji finansowania systemu ochrony zdrowia w Polsce na poziomie samorządu terytorialnego

Abstract

Praca doktorska podejmuje tematykę z zakresu ekonomiki zdrowia. Celem głównym rozprawy jest określenie możliwości wykorzystania metod oraz instrumentów racjonalizacji systemu finansowania ochrony zdrowia na poziomie jednostek samorządu terytorialnego. W pracy podjęto próbę wyznaczenia miejsca jednostek samorządu terytorialnego w systemie publicznego finansowania ochrony zdrowia w Polsce. W pracy przeprowadzono badania źródeł finansowania ochrony zdrowia w Polsce, dokonując jednocześnie porównania wielkości z danymi wybranych krajów rozwiniętych. Polska na tle innych krajów wyróżniała się niskim poziomem wydatków całkowitych (w tym publicznych) na ochronę zdrowia. Przy zwiększaniu zakresu realizowanych zadań przez poszczególne szczeble samorządu terytorialnego nie dochodziło automatycznie do wzrostu zasobów finansowych. Analiza struktury dochodów według źródeł w latach 1999- 2011 roku na wszystkich szczeblach samorządu terytorialnego wyraźnie wykazała brak wydajności i stabilności strony dochodowej związanej z ochroną zdrowia. Analiza systemu dochodów transferowych obowiązującego w Polsce wykazała, iż system ten nie wpływał na efektywną realizację zadań z zakresu ochrony zdrowia w badanym okresie. Niski poziom zasilania dochodami transferowymi na zadania z obszaru ochrony zdrowia prowadził do sytuacji, iż JST (szczególnie na poziomie gminy, powiatu i miast na prawach powiatu) nie traktowały realizacji zadań w ochronie zdrowia w sposób priorytetowy i adekwatny do oczekiwań ze strony społeczności lokalnej. W wyznaczeniu wagi realizowanych zadań w obszarze ochrony zdrowia dokonana została analiza struktury wydatków poszczególnych kategorii JST według działów klasyfikacji budżetowej w wybranych latach badanego okresu. Udział wydatków na ochronę zdrowia - z wyjątkiem samorządu wojewódzkiego - był niski. W konsekwencji zastosowanie instrumentów racjonalizacji finansowania zadań z obszaru ochrony zdrowia na poziomie większości kategorii JST było marginalne. Przeprowadzone w rozprawie badania teoretyczne i empiryczne w efekcie końcowym pozwoliły na pozytywną weryfikację hipotezy głównej, w której założono, że obecna konstrukcja finansowania systemu ochrony zdrowia w Polsce utrudnia skuteczną realizację zadań w tym obszarze przez jednostki samorządu terytorialnego oraz ma negatywny wpływ na sytuację finansową całego sektora samorządowego

The doctoraI thesis was written in the field of health economics. The main objective of my doctoral thesis was to determine the possibilities of using methods and tools of rationalizing financing of health system at the local government level. The doctoral thesis also attempts the positioning of local government units in the system of public funding of health care in Poland. The paper studies the sources of financing of health system in Poland, at the same time compares the values with data from selected developed countries. Poland represented low level of total health expenditure (including public health expenditure) compared to other countries. The increasing range of tasks performed by the various levels of local government was not automatically followed by an increase of financial resources. Analysis of the structure of income according to sources in the years 1999-2011 at all levels of local government clearly showed a lack of efficiency and stability of the revenue side. Analysis of income transfer system in Poland showed no impact on the effective implementation of the tasks in the field of health system. Low income transfer for local government units health related tasks led to the situation that local government units (especially at the municipal level, county and towns with county rights) did not treat the implementation of tasks in the field of health as a priority and adequate to the expectations of the local community. The analysis of the structure of expenditure of each category of local government level (according to budget classification) was made in order to determine the weight of the tasks performed in the area of health. The share of health expenditure at the locaI government units - except for provincial government unit - was low. Consequently, the use of instruments in rationalization of financing tasks in the area of health at the level of most categories of local government was marginal. Conducted theoretical and empirical research in doctoral thesis ultimately led to positive verification of the main hypothesis, where it was assumed that the current design of the financing of the health system in Poland hinders the effective implementation of the tasks in this area by the local government units and has a negative impact on the financial situation in a whole local government level.