Kontrola Realizacji Zobowiązań Podatkowych w Polsce

Abstract

Rozprawa poświęcona jest zagadnieniu wielotorowości charakteryzującemu system kontroli realizacji zobowiązań podatkowych w Polsce. Autor przeprowadza analizę kluczowych pojęć związanych z definicją kontroli realizacji zobowiązań podatkowych oraz charakteryzuje zjawisko jej wielotorowości. Stara się też zidentyfikować przedmiotowe zjawisko w przeszłości i określić jego ówczesną specyfikę. Analizuje przyczyny i skutki wielotorowego ukształtowania systemu kontroli realizacji zobowiązań podatkowych w Polsce współcześnie. W ocenie autora zjawisko wielotorowości nie jest świadomym elementem wpisanym we współczesny system kontroli realizacji zobowiązań podatkowych w Polsce, ale jest raczej nie do końca dostrzeganym efektem ubocznym. W dodatku wywołuje ono w ocenie autora cały szereg negatywnych następstw, co widać w szczególny sposób na płaszczyźnie tzw. dualizmu kontroli skarbowej i kontroli podatkowej. Negatywne konsekwencje odczuwalne są głównie w zakresie zróżnicowania pozycji faktycznej i prawnej podmiotów kontrolowanych oraz pozycji faktycznej i prawnej organu kontroli, co z kolei przekłada się na zróżnicowanie skuteczności i efektywności systemu badanej kontroli. W związku z tym autor prezentuje własne założenia do nowego modelu kontroli realizacji zobowiązań podatkowych ograniczające wielotorowości na płaszczyźnie proceduralnej i instytucjonalnej przez eliminację dualizmu kontroli skarbowej i kontroli podatkowej przy jednoczesnym uznaniu zasadności dalszego istnienia wielotorowości w wymiarze funkcjonalnym.

The work is devoted to the multipath nature of the control system of the tax obligations execution in Poland. The author has conducted the analysis of key terms connected with the definition of the control of the tax obligations execution and characterizes the phenomenon of its multipath nature. He has also been trying to identify this issue in the past and define its then character. He has been analyzing the reasons for and outcomes of the multipath nature of the control system of the tax obligations execution in contemporary Poland. According to the author, the multipath nature of control phenomenon is not a conscious element characteristic of the current control system of the tax obligations execution in Poland, but it is a rather not really perceived side effect. Additionally, according to the author, it results in a number of negative consequences, which can be particularly observed at the level of, so called, fiscal control and tax control dualism. Negative consequences can be mainly suffered as regards differentiation of actual and legal position of the controlled entities, as well as actual and legal position of the controlling authority, which, in turn results in efficiency and effectiveness differentiation of the reviewed control system. Therefore, the author has presented his own assumptions for the new model of tax obligations execution control, limiting the multipath nature at the procedural and institutional level, through the elimination of fiscal control and tax control dualism. At the same time the author accepts the justifiability of the further existence of the control multipath nature in the functional dimension.