Charakterystyka prawna mandatu radnego

Abstract

Waga instytucji przedstawicielstwa jest kluczowa z punktu widzenia funkcjonowania instytucji publicznych. Problem przedstawicielstwa sięga podstaw ustroju demokratycznego, określa kto i w jaki sposób sprawuje suwerenną władzę w państwie. We współczesnych państwach demokratycznych podstawową formą sprawowania władzy jest demokracja przedstawicielska. Mandat przedstawiciela w Polsce na poziomie samorządu terytorialnego (w gminach, powiatach i województwach) pełnią radni. Radni tworzą personalny skład rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. Meritum instytucji mandatu jest wywiązanie się stosunku przedstawicielstwa pomiędzy podmiotem reprezentowanym (suwerenem) a podmiotem reprezentującym (przedstawicielem). Stosunek ten polega na upełnomocnieniu przedstawiciela przez reprezentowanych, dając mu niezbędną legitymację do działania. Przenosząc to na grunt samorządowy mowa o stosunku pomiędzy radnym i mieszkańcami jednostki samorządu terytorialnego. Mandat radnego ma charakter wolny, co oznacza, że radny powinien kierować się dobrem wspólnoty samorządowej, nie ponosi przed jej członkami odpowiedzialności indywidualnej w trakcie kadencji, jak też nie wiążą go żadne instrukcje wyborcze. Czynnikami, które mogą mieć wpływ na odchylenie od tego charakteru mandatu są: wieź radnego ze wspólnotą samorządową, więź przedstawiciela z określonym ugrupowaniem politycznym, oddziaływania lobbystów. Elementami konstrukcji prawnej mandatu radnego są: przynależne radnemu uprawnienia i obowiązki wyznaczające proces realizacji mandatu, gwarancje prawne realizacji mandatu, zasady ponoszenia odpowiedzialności.

Representative institution are crucial for the functioning of civic institutions. The issue of representation is connected with the foundations of a democratic system. It determines who and how holds sovereign authority in a given state. It is representative democracy that is predominant form of authority in contemporary democracies. In terms of local government (municipalities, districts, and provinces (voivodeships) the authority to represent the citizenry is held by councillors. Councillors form municipal councils, district councils and regional councils. The core function of representative institutions is to establish a representative relation between those represented (the sovereign body) and those who represent them (their representatives). The aforementioned relation takes place when the represented lend their power to their representatives, and thus give them a mandate to act on their behalf. In the context of local government that relation exists between councillors and the population of a given administrative unit. The authority held by a councillor is independent, which means that a councillor should focus its activity on wellbeing of the communty, he or she is granted personal immunity from civil suits, and what is more, a councillor is not constrained by the demands of his or her electorate. There are some factors that may affect the way a councillor executes his or her responsabiilities. Namely, they are her or his ties with a local community and a given political party, or the influence of lobbyists. The legal framework for the councillor's mandate consists of: power and obligations regulating how a councillor is to carry out his or her duties, legal safeguards to carry out those duties, rules for legal responsability.