Prawa i obowiązki małżonków

Abstract

Celem rozważań jest szczegółowa analiza relacji małżeńskich unormowanych w dziale II Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego zatytułowanym „Prawa i obowiązki małżonków” (art. 23-30 KRO). Kompleks przepisów regulujących podjętą problematykę nie tylko wyraża istotę i sens małżeństwa we wzajemnych stosunkach między małżonkami, lecz również określa rolę małżonków w założonej przez nich rodzinie. Określa się je w doktrynie mianem praw i obowiązków „podstawowych”, ponieważ są ściśle związane z realizacją elementarnych funkcji każdego związku małżeńskiego, czy też patrząc szerzej – funkcji rodziny. Są to dalej prawa i obowiązki kreowane bezpośrednio przez ustawodawcę, zaś ich podmioty (małżonkowie) nie mają żadnych możliwości (poza nielicznymi wyjątkami) kształtowania ich treści, i wreszcie na kształt tychże praw i obowiązków nie ma żadnego wpływu rodzaj ustroju majątkowego, w jakim małżonkowie pozostają. Rozważania poszczególnych relacji małżeńskich przeprowadzono odwołując się do zaproponowanej w literaturze klasyfikacji praw i obowiązków małżonków wyróżniającej prawa i obowiązki małżonków o charakterze wzajemnym, oraz prawa i obowiązki względem rodziny. Do pierwszej z wymienionych kategorii zaliczono: wspólne pożycie małżonków, wierność małżeńską, wzajemną pomoc, wzajemną reprezentację małżonków, oraz wybór nazwiska. Do drugiej zaś: współdziałanie dla dobra rodziny, wspólne rozstrzyganie o istotnych sprawach rodziny, przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodziny, korzystanie z mieszkania oraz przedmiotów urządzenia domowego (w celu zaspokojenia potrzeb rodziny), oraz solidarną odpowiedzialność za zobowiązania zaciągnięte w związku z zaspokajaniem zwykłych potrzeb rodziny.

The subject of deliberation is a detailed analysis of marital relations normalized in chapter II of the Family and Guardianship Code entitled: ‘Rights and obligations of spouses’ (art. 23-30 KRO). A set of provisions, regulating the issue under consideration, apart from stating the essence and meaning of marriage in interrelationships between spouses, also determines the roles of spouses in the family they belong to. They are defined in the doctrine as ‘basic’ rights and obligations, because they are strictly connected with the performance of elementary functions of every marriage, or in a broader sense, of the family function. These are still rights and obligations imposed directly by the legislator and it is not possible for the married parties (spouses) to influence their content (apart from few exceptions). Furthermore, the type of matrimonial regime, in which the spouses function, also do not influence these rights and obligations. The serious considerations of the particular marital relationships were made by referring to the rights and obligations of spouses presented in literature, which distinguishes rights and obligations of spouses that have a mutual character as well as rights and obligations towards a family. The first of the aforementioned category includes: marital cohabitation, marital fidelity, mutual help, joint representation of spouses as well as the choice of a surname. The second category consists of: cooperating for the sake of a family, deciding together about important family matters, contributing to the fulfillment of family needs, making use of the property and domestic appliances (in order to fulfill family needs) as well as being jointly responsible for financial commitments taken in order to fulfill fundamental family needs.