Normatywna wariantywność wymawianiowa we współczesnej polszczyźnie

Abstract

Artykuł poświęcony jest omówieniu normatywnej (tzn. mieszczącej się w normie językowej) wariantywności wymawianiowej we współczesnej polszczyźnie. Podstawę refleksji stanowi materiał językowy zebrany w najpopularniejszej współczesnej publikacji zawierającej informacje ortoepiczne - w Nowym słowniku poprawnej polszczyzny pod red. A. Markowskiego. Przedmiotem opisu są jednostki leksykalne, których postać hasłowa jest opatrzona informacją o możliwości wymowy co najmniej na dwa sposoby. Obserwacja zgromadzonego materiału prowadzi do wniosku, że współczesna wariantywność wymawianiowa może być skutkiem możliwości dwojakiego sposobu akcentowania danego wyrazu, różnego stopnia przyswojenia postaci brzmieniowej wyrazu obcego, działania procesów asymilacyjnych w wyrazach rodzimych oraz połączenia powyższych możliwości.

This paper is devoted to discussing the normative (i.e. located in standard language) variantivity in pronunciation in the contemporary Polish language. The basis for reflection is the linguistic material collected in the most popular contemporary publications containing of pronouncing information - in Nowy słownik poprawnej polszczyzny [New Dictionary of Correct Polish Usage], ed. A. Markowski. The subject of the description are lexical units which the headwords are annotated with the possibility of pronouncing at least two ways. Observation of collected material leads to the conclusion that the contemporary variantivity in pronunciation may result from the possibility of different ways of word accentuation, varying degrees of sound shape assimilation of a foreign word, effect of assimilation processes in the native words and combinations of the above options.