Generowanie pozytywnych emocji w doświadczeniach stresowych

Abstract

Wielowymiarowość społeczno-kulturowej rzeczywistości często rodzi wiele trudnych, stresowych sytuacji, tak w życiu dorosłych, jak i dzieci. Kojarzone są one głównie z negatywnymi emocjami i dystresem. Tymczasem Susan Folkman i Judith Moskowitz podkreślają rangę występowania w transakcjach stresowych emocji pozytywnych, ich adaptacyjnej roli w procesie stresu, eksponując, iż podłożem pozytywnych emocji w stresowych sytuacjach może być poszukiwanie i odnajdowanie pozytywnego znaczenia doświadczanych sytuacji. Autorki wprowadziły do klasycznego modelu stresu Richarda S. Lazarusa i Susan Folman trzecią funkcję radzenia sobie (obok radzenia sobie skoncentrowanego na problemie i skoncentrowanego na emocjach) – skoncentrowane na znaczeniu. Charakterystyka teoretyczna powyżej wskazanych aspektów sytuacji stresowych stała się przedmiotem analiz niniejszego artykułu. Została ona wsparta „ilustracją” wycinka badań empirycznych dotyczących sytuacji stresowych dzieci w młodszym wieku szkolnym i ich strategii radzenia sobie z nimi, służących wzbudzaniu emocji pozytywnych w tego rodzaju transakcjach. Badania empiryczne objęły dwieście osiemdziesięcioro dzieci z trzecich klas szkoły podstawowej i odnosiły się do metody sondażu diagnostycznego oraz techniki wywiadu i ankiety. Poszukiwanie i odnajdowanie pozytywnego znaczenia zdarzeń stresowych oraz występujących w nich emocji pozytywnych jest nie tylko istotne w adaptacyjnym radzeniu sobie ze stresorami, rozwijaniu odporności psychicznej jednostki, ale także w niwelowaniu zaburzeń socjalizacyjnych.

The complexity inherent in socio-cultural reality frequently engenders numerous challenging and stress-inducing circumstances in the lives of both adults and children. These situations predominantly elicit negative emotions and distress. Susan Folkman and Judith Moskowitz emphasize the importance of nurturing positive emotions amidst such stress-laden interactions and their adaptive function within the context of the stress phenomenon. They assert that positive emotions can manifest amidst stressful scenarios through the pursuit and eventual discovery of positive meaning. The traditional stress model proposed by Richard S. Lazarus and Susan Folman, encompassing problem-focused coping and emotion-focused coping, underwent augmentation by Susan Folkman and Judith Moskowitz, who introduced a third coping mechanism for stress, termed meaning-focused coping. This article undertakes an examination of the theoretical attributes pertaining to the aforementioned facets of stressful situations. This inquiry is substantiated by an illustrative excerpt from empirical research, delving into the experiences of younger school-aged children grappling with stressful situations and the strategies they employ to engender positive emotions within such contexts. The empirical investigation encompassed a cohort of 280 children in the third grade within the elementary school setting. This research drew upon the diagnostic survey method, in conjunction with interviews and questionnaires. The pursuit of identifying and discovering positive meanings within stress-inducing occurrences, along with the positive emotions associated with them, assumes pivotal significance. This importance extends beyond adaptive stress management, contributing significantly to the cultivation of an individual’s psychological resilience and, concurrently, mitigating challenges related to socialization disorders.