Stygmatyzowani w perspektywie Teorii Usprawiedliwiania Systemu (SJT)

Abstract

Artykuł dotyczy wyjaśnienia kwestii źródeł i przyczyn paradoksu usprawiedliwiania systemu przez stygmatyzowane kategorie społeczne. Kluczowym stwierdzeniem Teorii Usprawiedliwiania Systemu – SJT (System Justification Theory – SJT), jest wyjaśnienie, iż osoby i kategorie stygmatyzowane są ofiarami i sprawcami zinternalizowanych norm systemu, w którym przyszło im żyć, a system ten pełni rolę paliatywną. SJT, stanowi szerszą formułę obejmującą inne ważne stwierdzenia, jak np.: Teoria Dysonansu Poznawczego (Festinger), Teoria Tożsamości Społecznej (Tajfel), Wiara w sprawiedliwy świat (Lerner), Model Treści Stereotypu (SCM) (Fiske), Teoria Dominacji Społecznej (Sidanus), fałszywej samoświadomości i innych. W tekście zostają omówione źródła i przyczyny konstruujące i odpowiedzialne za istnienie paradoksu popierania systemu przez stygmatyzowanych. Kluczowe są tu język, chrześcijańskie przesłanie, samoocena, heurystyka „sami sobie są winni” oraz inne.

The article is dedicated to explaining the issue of the sources and reasons behind the paradox of stigmatized social categories justifying the system. The key statement of the System Justification Theory — SJT is the explanation that stigmatized individuals and categories are victims and perpetrators of internalized norms of the system in which they have come to live and the system plays a palliative role. SJT is a broader formula that includes other important basic ones, such as: Cognitive Dissonance Theory (Festinger), Social Identity Theory (Tajfel), Belief in a just world (Lerner), Stereotype Content Model — SCM (Fiske), Social Dominance Theory (Sidanus), causing self-awareness and others. The article discusses the sources and causes that construct and are responsible for the existence of the paradox of the stigmatized supporting the system. The key ones are language, the Christian message, self-assessment, the “it’s your own fault” heuristic and others.