Esotericism in Socialist Poland as a Confluence of Traditions from the East, the West, and the Global South

Abstract

This article analyses the esoteric milieu of socialist Poland and the transfer of various ideas and practices that influenced its development. During the period of socialism, this community evolved at the intersection of older traditions and newer trends, related to, firstly, parapsychological research conducted in the USSR and Czechoslovakia, secondly – the increasing fascination with Western culture, and thirdly – the growing influence of the Global South. The late 1970s were already dominated by New Age ideas, although the term itself was avoided. These developments were apparent in the expansion of associations, conferences, and publications devoted to telepathy, dowsing, astrology, yoga, alternative medicine, etc. Importantly, in this way not only esoteric practices were promoted, but also related ideas, attitudes, and values, which influenced various areas of culture.

Artykuł analizuje środowisko ezoteryczne w PRL oraz kształtujące je procesy transferu różnych idei i praktyk. W okresie socjalizmu środowisko to rozwijało się na styku starszych tradycji i nowszych tendencji, związanych, po pierwsze, z prowadzonymi w ZSRR i Czechosłowacji badaniami parapsychologicznymi, po drugie – z pogłębiającą się fascynacją kulturą zachodnią, po trzecie – z rosnącym znaczeniem globalnego Południa. Koniec lat siedemdziesiątych stał już pod znakiem New Age, mimo że unikano tego terminu. Przejawem tych przemian były rozmaite towarzystwa, konferencje i publikacje poświęcone telepatii, różdżkarstwu, astrologii, jodze, medycynie alternatywnej itd. Co istotne, popularyzowano w ten sposób nie tylko praktyki ezoteryczne, ale także pokrewne im idee, postawy i wartości, które oddziałały na różne dziedziny kultury.