Doświadczanie przemocy a nieprawidłowy rozwój osobowości u młodzieży

Abstract

W literaturze przedmiotu oraz praktyce klinicznej coraz częściej pojawia się problematyka zaburzeń osobowości u dzieci i młodzieży, o których do tej pory mówiło się wyłącznie w kontekście osób dorosłych, ewentualnie rozpoznając wczesne ich symptomy w okresie późnej adolescencji. Badania dowodzą, że wzorce zachowań i ścieżki rozwojowe ujawniając się w różnym czasie i w różnych sytuacjach, mogą stanowić symptomy nieprawidłowego rozwoju osobowości. Jednym z ważniejszych źródeł nieprawidłowego rozwoju osobowości upatruje się w doświadczeniach wiktymizacyjnych. Celem badań było zatem ustalenie związku między doświadczaniem traumy a symptomami nieprawidłowego rozwoju osobowości w okresie adolescencji. W badaniach uczestniczyło 65 osób w wieku 15–18 lat (28 chłopców i 37 dziewcząt) w dwóch grupach badanych: (1) grupa kliniczna – osoby zagrożone niedostosowaniem i niedostosowane społecznie oraz (2) grupa kontrolna – losowo dobrani uczniowie szkół średnich. W przeprowadzonym badaniu wykorzystano Kwestionariusz Juvenile Victimization Questionnaire (JVQ) (Hamby i in. 2011) w polskiej adaptacji (Makaruk i in. 2013) oraz kwestionariusza CBCL (The Child Behavior Checklist; Achenbach & Rescorla) w polskiej adaptacji T. Wolańczyka (2001). W wyniku przeprowadzonych badań wykazano, że istnieją znaczące różnice pomiędzy grupą kliniczną a grupą kontrolną w zakresie symptomów zaburzeń osobowość typu antyspołeczna, narcystyczna, borderline i schizoidalna. Natomiast różnice między symptomami zaburzeń osobowości z uwzględnieniem płci osób badanych wskazują tylko na istotne wyniki w zakresie symptomów zaburzeń osobowości typu antyspołecznego. Uzyskane rezultaty pozwalają na potwierdzenie istniejących w literaturze przedmiotu badanych zależności, wskazując jednocześnie na potrzebę zróżnicowanego oddziaływania zw względu na płeć, rodzaj zaburzenia oraz doznaną traumę lub traumy.

In the literature on the subject and in clinical practice, the issue of personality disorders in children and adolescents appears more and more often, which so far has been discussed only in the context of adults, possibly recognizing their early symptoms in late adolescence. Studies show that behavioural patterns and developmental paths, manifesting themselves at different times and in different situations, can be symptoms of abnormal personality development. One of the most important sources of abnormal personality development is seen in victimization experiences. The aim of the study was therefore to establish the relationship between the experience of trauma and the symptoms of abnormal personality development in adolescence. The study involved 65 people aged 15–18 years (28 boys and 37 girls) in two study groups: (1) a clinical group – people at risk of maladjustment and socially maladjusted and (2) a control group – randomly selected high school students. The Juvenile Victimization Questionnaire (JVQ) (Hamby, Finkelhor, Turner, Kracke, 2011) was used in the Polish adaptation (Makaruk, Włodarczyk, Wojcik, 2013) and the CBCL (The Child Behavior Checklist; Achenbach & Rescorla) in the Polish adaptation by T. Wolańczyk (2001). As a result of the conducted research, it has been shown that there are significant differences between the clinical group and the control group in terms of symptoms of antisocial, narcissistic, borderline and schizoid personality disorders. On the other hand, the differences between the symptoms of personality disorders taking into account the gender of the respondents indicate only significant results in terms of symptoms of antisocial personality disorders. The obtained results allow to confirm the existing dependencies in the literature on the subject, indicating at the same time the need for differentiated impact depending on gender, type of disorder and trauma or traumas suffered.