Kwestionariusz do badania warunków rozwoju psychospołecznego w relacjach z rówieśnikami z klasy w czwartym, piątym i szóstym roku nauki w szkole podstawowej

Abstract

W artykule prezentowany jest kwestionariusz do poznawania warunków rozwoju psychospołecznego w relacjach z rówieśnikami uczniów szkoły podstawowej w czwartym, piątym i szóstym roku nauki w szkole podstawowej. Teoretyczną podstawą konstrukcji skali jest społeczna psychologia rozwoju. Na podstawie wypowiedzi badanego o rzeczywistych zachowaniach innych uczniów z klasy wobec niego lub jego przekonań na temat ich prawdopodobnego zachowania w hipotetycznych sytuacjach zdarzających się w klasie, wnioskuje się o możliwości zaspokojenia przez ucznia potrzeb psychicznych – akceptacji oraz bezpieczeństwa. Kwestionariusz tworzy 21 pozycji, do których badani ustosunkowują się na skali pięciostopniowej. Dane do analizy wartości psychometrycznej narzędzia pochodzą z badań przekrojowych na próbie 910 uczniów w czwartym, piątym i szóstym roku nauki oraz z badań podłużnych obejmujących trzy pomiary na początku i pod koniec czwartego roku(N odpowiednio 304 i 299 uczniów) oraz pod koniec piątego roku nauki (N=281). W artykule scharakteryzowano etapy pracy nad narzędziem, wyniki analiz mocy dyskryminacyjnej pozcyji, rzetelności metodą Alfa Cronbacha oraz powtórzonego pomiaru, a także trafności teoretycznej przy pomocy analizy czynnikowej. Rezultaty analiz pozwalają rekomendować kwestionariusz do badań zespołów klasowych w średnim wieku szkolnym w celu poznania warunków do rozwoju psychospołecznego, jakie tworzą sobie uczniowie w relacjach. Ich poznanie ułatwi wczesną interwencję zmniejszającą ryzyko niedostosowania społecznego.

The article presents a questionnaire for examining the conditions of psychosocial development in relations with peers of primary school students in the fourth, fifth and sixth years of primary school education. The basis for the construction of the scale is the social psychology of development. On the basis of the respondent’s statements about the actual behavior of other students from the class towards him or his beliefs about their likely behavior in hypothetical situations occurring in the class, it is concluded that the student’s ability to satisfy his mental needs – acceptance, appreciation and support, as well as safety. The questionnaire consists of 21 items to which the respondents respond on a five-point scale. Data for the analysis of the psychometric value of the tool come from cross-sectional studies on a sample of 910 students in the fourth, fifth and sixth years of education and from longitudinal studies involving three measurements at the beginning and end of the fourth year (N 304 and 299 students, respectively) and at the end of the fifth year of education (N = 281). The article describes the stages of work on the tool, the results of the discriminant power analysis, the reliability determined by the Alpha Cronbach method and the repeated measurement, as well as the accuracy assessed with the use of exploratory factor analysis. The results of the analyzes make it possible to recommend a questionnaire for the study of middle school class teams in order to learn about the conditions for psychosocial development created by students in relationships. Getting to know them will facilitate early intervention reducing the risk of social maladjustment.