Męskość hegemoniczna: teoria i społeczne konstruowanie przestępstwa

Abstract

Artykuł poświęcony jest jednej z tych teorii kryminologicznych, która nawiązuje do kategorii płci kulturowej, a jej istotą jest pojęcie męskości hegemonicznej. Rozważania dotyczą dwóch kontekstów relacji między męskością hegemoniczną a przestępstwami. Pierwszy z nich odnosi się do przestępstw popełnianych przez mężczyzn, którzy ową męskość hegemoniczną uosabiają, drugi do przestępstw mężczyzn, którzy nie mają dostępu do takiej wersji męskości. Przy tym, męskość hegemoniczna jest postrzegana zarówno w kontekście relacji płciowych między mężczyznami a kobietami, jak i w odniesieniu do stratyfikacji różnych, istniejących w społeczeństwie wersji bycia mężczyzną. W artykule dokonano rekonstrukcji kategorii męskości hegemonicznej, jak również – do pewnego stopnia – konfrontacji z kulturową i społeczną rzeczywistością, także w perspektywie popełnianych przez mężczyzn przestępstw. Dużo uwagi poświęcono przestępstwom mężczyzn z niższych klas społecznych, które mają stanowić kompensację ich marginalizacji. Z kolei, ta forma męskości hegemonicznej, która związana jest z posiadaniem wysokiej pozycji społecznej, statusu i wysokich zarobków jest porównana z postrzeganą jako hiperseksualna męskością czarnych mężczyzn oraz zorientowaną na stosowanie przemocy męskością typu macho. Autor nie absolutyzuje znaczenia analizowanej w artykule teorii i nie postrzega jej jako eksplanacyjnej na poziomie makro. Jest przekonany, że ma ona w odniesieniu do przestępczości zarówno swój analityczny potencjał, jak i oczywiste ograniczenia.

The article is devoted to analysing one of the „gender-sensitive” crime theories which is strictly connected with the hegemonic masculinity concept. Two crime contexts of hegemonic masculinity are considered. The first one is related to practicing crime by men who do have hegemonic position in society, in one or another way. The second one relates to crime committed by men who are deprived of it. Also, the hegemonic masculinity is seen both in the light of gender to the certain extent relations (masculinity versus femininity) and in the light of social stratification of masculinities. In the article various versions of hegemonic masculinity are reconstructed and to the certain extent confronted with cultural and social reality, also in the crime sphere. The attention is paid to crime committed by working class men to compensate their social marginalization. Also, the hegemonic masculinity based on class position, status and income is compared to the black hipersexual masculinity and macho violent masculinity. In his article the author does not absolutize the hegemonic masculinity theory and does not treat it as macro explonatory. He is convinced that this concept has in the field of crime an interesting potential but also its obvious limitations.