Sterylizacja – wybrane aspekty prawnokarne i kryminologiczne

Abstract

Praca doktorska przedstawia próbę analizy zagadnienie sterylizacji z perspektywy prawa karnego i kryminologii. Obejmuje ona badania nad regulacjami prawnymi dotyczącymi dobrowolnej sterylizacji w Polsce i wybranych krajach Europy (Niemcy, Austria, Norwegia) oraz nad postawami społecznymi wobec tego zabiegu. Autor zgłębia aspekty prawne, medyczne i społeczne, prezentując interdyscyplinarne podejście. W pracy opisano historyczne i medyczne ujęcie sterylizacji, ze szczególnym uwzględnieniem jej roli w eugenice XX wieku. Przeanalizowano zabiegi, takie jak wazektomia u mężczyzn i podwiązanie jajowodów u kobiet, wskazując ich skuteczność i ryzyko powikłań. Przeprowadzono analizę polskich przepisów, w tym kontratypów w prawie karnym mogących mieć zastosowanie w kontekście sterylizacji, a także porównano regulacje w innych krajach. Opisane w pracy badania oparte na ankietach, deskresearch i wywiadach pogłębionych wykazały rosnącą akceptację społeczną dla sterylizacji, szczególnie wśród młodszych osób o liberalnych poglądach. W środowisku lekarskim dostrzegalna jest większa akceptacja dla wazektomii niż dla sterylizacji kobiet, głównie z powodu obaw o odpowiedzialność karną. Autor podkreśla potrzebę wprowadzenia jednoznacznych regulacji prawnych w Polsce, które uwzględniałyby prawo do autonomii jednostki i ochrony jej integralności cielesnej.

The study discusses the historical and medical context of sterilization, with emphasis on its role in 20th-century eugenics. It analyzes techniques such as vasectomy in men and tubal ligation in women, highlighting their effectiveness and potential complications. The research also reviews Polish legal provisions, including criminal law justifications relevant to sterilization, and compares them with regulations in other countries. Based on surveys, desk research, and in-depth interviews, the findings reveal growing social acceptance of sterilization, especially among younger, liberal individuals. In the medical community, vasectomy is more accepted than female sterilization due to concerns about legal liability. The author highlights the need for clear legal regulations in Poland to ensure respect for individual autonomy and bodily integrity.