Jak Ślązak z Bułgarem i jak Czeczen ze Ślązakiem, czyli o topicznym i atopicznym doświadczeniu regionu

Abstract

W artykule porównano dwa teksty interlokucyjne: rozmowę księdza Jerzego Szymika z Aliną Petrową-Wasilewicz, zatytułowaną Jak Ślązak z Bułgarem, czyli patchwork prowincjonalny (2005), oraz wywiad przeprowadzony przez Szczepana Twardocha z Mamedem Khalidovem Lepiej, byś tam umarł (2017). W obu przypadkach jednym z rozmówców jest twórca (poeta, pisarz) mocno związany ze Śląskiem. Z tego względu w wybranych rozmowach-rzekach do głosu dochodzi problematyka regionalna. Ponieważ drugim rozmówcą jest zasymilowany obcokrajowiec (Bułgarka, Czeczen), interesującą perspektywę interpretacyjną wyznacza krąg zagadnień z zakresu komunikacji międzykulturowej (konfrontacja różnych tradycji, hierarchii wartości, doświadczeń historycznych wspólnot bezpośrednio z sobą niesąsiadujących, szukanie podobieństw, ale i odnotowywanie różnic, strategie akulturacyjne a tożsamość regionalna i narodowa, otwartość i zam­kniętość na inność/innych). Pomiędzy publikacją pierwszej i drugiej książki upłynęło kilkanaście lat – ten dystans czasowy sprawia, że znalazły w nich odzwierciedlenie różne etapy, koncepcje, idee związane z nowym regionalizmem, które można ująć w dychotomii doświadczenia topicznego i atopicznego.

The article compares two interlocutory texts: a conversation between a priest Jerzy Szymik and Alina Petrowa-Wasilewicz, entitled Jak Ślązak z Bułgarem czyli patchwork prowincjonalny (2005) (Like Silesian with Bulgarian or Provincional Patchwork), and an interview conducted by Szczepan Twardoch with Mamed Khalidov Lepiej, byś tam umarł (2017) (You’d Better Die There). In both cases, one of the interlocutors is an author (poet, writer) strongly associated with Silesia. For this reason, regional issues come to the fore in selected regional talks. Because the second interlocutor is an assimilated foreigner (Bulgarian, Chechen), an interesting interpretation perspective sets the circle of issues in the field of intercultural communication (confrontation of different traditions, hierarchy of values, historical experiences of non-neighboring communities, looking for similarities, but noting differences, acculturation strategies and regional and national identity, openness and closeness to otherness/others). Between the publication of the first and the second book, a dozen or so years have elapsed – this distance makes them reflect the various stages, concepts, ideas associated with new regionalism that can be included in the dichotomy of topical and atopical experience.