Readaptacja społeczna byłych skazanych. Dyskusje wokół projektu realizowanego w województwie lubuskim

Abstract

W prezentowanym artykule skoncentrowano się na działaniach wspierających funkcjonowanie w przestrzeni społecznej byłych skazanych. Odnosząc się do założeń kreatywnej resocjalizacji, uznano że proces readaptacji rozpoczęty podczas izolacji powinien być kontynuowany po opuszczeniu zakładu karnego i obejmować: samodzielny rozwój jednostki, budowanie relacji z otoczeniem społecznym, aktywność zawodową oraz kulturalno-oświatową, odpowiedzialność i samostanowienie. Wskazane obszary pracy wymagają indywidualizacji oddziaływań resocjalizacyjnych oraz współpracę wielu specjalistów i instytucji. Uwzględniając powyższe poddano dyskusji efektywność projektu „Koordynacja procesu readaptacji społecznej i zawodowej osób opuszczających jednostki penitencjarne w województwie lubuskim”. Celem przeprowadzonych badań było rozpoznanie mocnych i słabych stron projektu w perspektywie indywidualnych narracji odzwierciedlonych w doświadczeniach osób będących opiekunami skazanych przebywających na wolności, a objętych projektem. Główne pytanie badawcze przyjęło postać: Jakie są mocne i słabe strony projektu w perspektywie pozytywnej readaptacji osadzonych przebywających na wolności? W badaniach zastosowano metodę wywiadu indywidualnego z 18 opiekunami byłych skazanych, wybranych w sposób losowy. W wyniku analizy i interpretacji wyników badań uznano, że projekt uzupełnił brakujące ogniwa między instytucjami o zintensyfikowane wsparcie socjalne, miękkie i zawodowe. Stanowił również alternatywę dla stosunkowo ubogiej praktyki wsparcia nad rozwojem osobistym byłych osadzonych, ich wizerunkiem, przekwalifikowaniem.

The article focuses on activities supporting the functioning of former convicts in the social space. Referring to the assumptions of creative resocialisation, it was recognised that the process of readaptation initiated in the course of isolation must be continued after leaving the prison and as such, it should include: independent development of former convicts, building relationships with their social environment, their professional, cultural and educational activity, responsibility and self-determination. The indicated procedural guidelines suggest individualisation of social rehabilitation as well as cooperation of many specialists and institutions. Having taken all of the above into account, the effectiveness of the project: «Coordination of the process of social and professional readaptation of individuals leaving penitentiary institutions in the Lubuskie Province» was discussed. The aim of the study was to identify the strengths and weaknesses of the project as expressed in the narratives of guardians of convicts who had left penitentiary institutions and had been enrolled in the project. The main research question was formulated in the following manner: What are the strengths and weaknesses of the project in terms of positive readaptation of prisoners after leaving their penitentiary institution? The study used a method of individual interviews with 18 randomly selected guardians of former convicts. As a result of the analysis, it was recognised that the project had filled in the empty space between institutions with intensified social, soft and professional support. It also was reco gnised as an alternative to the insofar relatively poor practice of supporting former prisoners’ personal development, self-image and retraining potential.