Konformizm jako mechanizm wpływający na procesy relacyjne i adaptacyjne w grupie rówieśniczej. Analiza porównawcza wśród dostosowanych i niedostosowanych społecznie adolescentów – pełno- i niepełnosprawnych intelektualnie

Abstract

Poruszona w artykule tematyka koncentruje się wokół problemu konformizmu. Konformizacja zachowań została ujęta jako swoisty mechanizm adaptacyjny związany z predyspozycją do bezrefleksyjnego odtwarzania wzorców narzuconych przez grupę uczestnictwa społecznego, warunkowany potrzebami afiliacyjnymi i obawą przed odrzuceniem rówieśniczym. Tym samym przedmiot prowadzonych analiz dotyczy skłonności do przyjmowania postawy konformistycznej przez badanych z trzech grup porównawczych, zróżnicowanych ze względu na poziom rozwoju intelektualnego i problem niedostosowania społecznego. Cechy te stanowią dodatkowe czynniki ryzyka uruchomienia tendencji konformistycznych, mając znaczenie dla powodzenia procesu integracji grupowej. Wnioskowanie przeprowadzono w schemacie porównawczym na trzech grupach: grupa A – niedostosowani w normie intelektualnej (n = 57); grupa B – niedostosowani z niepełnosprawnością intelektualną (n = 57); grupa C – dostosowani społecznie (n = 60). Łącznie wielkość próby: 174 badanych w wieku 16–19 lat. W badaniach wykorzystano autorskie narzędzie o zadawalających właściwościach psychometrycznych – Skala Postaw Konformistycznych (SPK). Otrzymane wyniki pozwalają stwierdzić, że porównywane grupy wyraźnie różnicuje poziom tendencji konformistycznych. Dodatkowo konformizm, w każdej z porównywanych grup, ogniskuje się wokół różnych atrybutów wyzwalających.

The subject matter discussed in the article focuses on the problem of conformism. Behavioral conformism has been presented as a kind of adaptive mechanism connected with the predisposition to a thoughtless reproduction of patterns imposed by the group of social participation, conditioned by the needs of affiliation and the fear of peer rejection. Thus, the subject of the conducted analyses concerns the tendency to adopt a conformist attitude by respondents from three comparative groups, differentiated in terms of the level of intellectual development and the problem of social maladjustment. These features constitute additional risk factors for triggering conformist tendencies and are important for the success of the group integration process. The conclusions were drawn in a comparative diagram for three groups: group A – the maladjusted in without intellectual disabilities (n = 57); group B – the maladjusted with intellectual disabilities (n = 57); group C – the socially adjusted (n = 60). Total sample size: 174 respondents aged 16–19 years. The research utilized an author’s original tool with satisfactory psychometric properties – the Scale of Conformist Attitudes (SCA). The results obtained allow us to conclude that the groups compared clearly differentiate in terms of conformist tendencies. Additionally, conformism, in each of the compared groups, focuses around different triggering attributes.