(Nie)wykorzystywanie mediacji w sprawach nieletnich

Abstract

Obecnie można zaobserwować zjawisko nadmiernego formalizowania reakcji kontroli społecznej wobec dzieci i młodzieży z przejawami demoralizacji – zwłaszcza dopiero zagrożonych procesem wykolejenia oraz nadto arbitralną rolę sędziego w sprawach z udziałem nieletnich. Mimo możliwości prawnej, sądy rodzinne niezbyt często kierują sprawy do postępowania mediacyjnego. W latach 2004-2016 najwięcej skierowano spraw do mediacji w 2006 roku – 366, a najmniej w 2014 roku – 198. W 2016 roku – 285 spraw, w tym łódzkie sądy – 13. Celem artykułu jest prezentacja badań dotycząca analizy spraw nieletnich skierowanych przez łódzkie sądy do postępowania mediacyjnego w latach 2011-2016. Przedmiot badań stanowi treść akt spraw oraz treść sprawozdania z postępowania mediacyjnego dotycząca wyniku zakończenia mediacji i warunków ugody, jeżeli taka została zawarta. Na podstawie analizy badań można wnioskować, że sędziowie kierują do postępowania mediacyjnego jedynie te sprawy, gdzie poszkodowanym i sprawcą są osoby małoletnie, a czyny karalne dotyczyły m.in. wymuszenia, naruszenia nietykalności, nękania. Z liczby spraw skierowanych do mediacji wynika, że sędziowie nadal nie są przekonani co do słuszności rozstrzygania spraw z wykorzystaniem sprawiedliwości naprawczej.

Presently we are noticing that social control over youth showing symptoms of demoralization is being excessively formalized - especially in case of individuals just on the verge of demoralization, and, at the same time, too arbitrary a role of the judge in cases involving minors. Despite legal possibilities, Family Court rarely applies mediation proceedings. In the years 2004-2016 the most mediations occurred in 2006 (366) and the fewest in 2014 (198). In 2016 there were 25 mediations, including 13 in Lodz. The presentation is aimed to show the research on minors cases addressed to mediation proceedings by Lodz courts in the years 2011-2016. The subject of study is the content of court files and mediation reports concerning the final results of the mediation and terms of agreement if made. Basing on research analysis we may reason that the only cases directed to mediation are the ones where the victim and the perpetrator are minors and the criminal act was extortion, bodily harm or harassment. The number of cases directed to mediation proceedings suggests that judges are still not fully convinced of the validity of restorative justice.