Strategia redukcji szkód w pracy z osobami uzależnionymi od narkotyków i alkoholu

Abstract

Polityka państw europejskich, Stanów Zjednoczonych, Ameryki Południowej i Australii od kilkunastu lat zmierza w kierunku restrukturyzacji systemu pomocy osobom uzależnionym wdrażając działania, których celem jest ograniczanie szkód zdrowotnych i społecznych wynikających z używania substancji psychoaktywnych. Wiele krajów oferuje dostęp do niskoprogowych programów, czyli takich, w których udział nie nakłada na uczestnika obowiązku utrzymywania abstynencji i stosowania się do wygórowanych zasad i obowiązków placówki odwykowej. Redukcja szkód jest filozofią opartą na pragmatycznych i realistycznych celach pracy z osobami uzależnionymi i użytkownikami. Zakłada, że każda, nawet najmniejsza zmiana jest ważna i należy ją wzmacniać. Programy redukcji szkód funkcjonują zazwyczaj w kilku sektorach oddziaływań społecznych – terapii, resocjalizacji, profilaktyki zachowań ryzykownych i pomocy społecznej. W Polsce poszerzenie oferty terapeutycznej o programy redukcji szkód jest zjawiskiem nadal marginalnym, a zmiany w systemie leczenia uzależnień nie nadążają za dynamicznymi zmianami wzorca używania substancji psychoaktywnych. Monolityczny system pomocy, oparty na abstynencji, jest niewystarczający i nie odpowiada na zmieniające się potrzeby w zakresie pomocy osobom tego potrzebującym.

The policy of EU Member States, the USA, South America and Australia is heading towards the restructuring of the system helping addicted people by implementing actions meant to limit the health and social damages resulted from using psychoactive substances. Many countries offer the access to low-threshold programs whereby the participant is not imposed to maintain abstinence or submit to excessive rules of the rehabilitation centre. The harm reduction is a philosophy based on pragmatic and realistic goals of working with addicted people and users. It assumes that each change, even the smallest one, is important and should be supported. The harm reduction programs usually function in few sectors of social assistance – therapy, rehabilitation, dangerous behavior prevention and social services. The widening of the scope of therapeutic offer by the harm reduction programs is still marginal in Poland. The changes in the system of treating addiction do not keep up with the dy namic changes in the pattern of using psychoactive substances. The monolithic system of help is based on abstinence, is not sufficient and does not respond to the changing needs of addicted people.