GST - idea oraz rekomendacje dla profilaktyki zachowań przestępczych

Abstract

Artykuł jest prezentacją głównych założeń ogólnej teorii napięcia (General Strain Theory) oraz możliwości aplikacji teorii w praktyce, w obszarze przeciwdziałania zachowaniom przestępczym. Ogólna teoria napięcia (GST) została stworzona w latach 90. XX w. przez Roberta Agnew jako kontynuacja wcześniejszych teorii strukturalnych (Merton, Cloward-Ohlin, Cohen). Do dnia dzisiejszego uzyskała zaawansowaną weryfikację empiryczną i obok innych teorii kryminologicznych (teoria społecznego uczenia się/teoria zróżnicowanych powiązań, teoria kontroli społecznej czy teorii interakcyjnych) stanowi zasadniczą, a zarazem alternatywną płaszczyznę interpretacji zachowań przestępczych. Z racji swych uniwersalnych założeń aktualnie GST jest rozwijana również przez polskich badaczy. W artykule zostały zaprezentowane zasadnicze strategie profilaktyki zachowań przestępczych wynikające z GST oraz przykłady konkretnych programów, realizowanych na gruncie amerykańskim oraz polskim. Przedstawiono także pilotażowe badania dotyczące budowania w Polsce pionierskiego - opierającego się na GST - lokalnego systemu profilaktyki. W konkluzji autorzy podkreślają znaczenie globalnego napięcia w genezie zachowań przestępczych. Treść artykułu stanowi zatem owoc amerykańsko-polskiego dialogu w obszarze przeciwdziałania zachowaniom przestępczym. Wydaje się, że międzynarodowe, zbudowane na zasadzie partnerstwa spojrzenie jest wyrazem aktualnego etapu rozwoju polskiej myśli resocjalizacyjnej

The article is a presentation of the main assumptions of the General Strain Theory (GST) and the possibility to put theory into practice in the field of prevention of criminal behaviour. The GST was created in the ‘90s by Robert Agnew as a continuation of previous structural theories (Merton, Cloward - Ohlin, Cohen). Up to this day it has been widely verified empirically and along with other criminology theories (the theory of social learning/ theory of different relations, theory of social control, theories of interaction) is both a fundamental but also alternative ground for interpreting social behaviour. Due to its universal assumptions, GST is now being developed also by Polish researchers. In the article are presented the fundamental strategies of prevention of criminal behaviour based on GST and examples of particular programs being carried out in the US and Poland. Pilot studies on building in Poland a pioneer local system of prevention, based on GST, are presented. In the conclusions the authors stress the importance of GST in the genesis of criminal behaviour. The content of this article is therefore a result of an American-Polish cooperation in the field of prevention of criminal behaviour. It seems that international and based on mutual partnership approach is the hallmark of the current stage of the Polish resocialization system development..