Wpływ uczelni wyższych na akumulację kapitału ludzkiego w województwie podlaskim w latach 2000-2020

Abstract

W gospodarce postindustrialnej kluczowe znaczenie ma akumulacja kapitału niematerialnego, a instytucje szkolnictwa wyższego odgrywają istotną rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym. Wysoka jakość kształcenia i działalność badawcza decydują o konkurencyjności regionu. W województwie podlaskim rozwój kapitału ludzkiego nie szedł w parze z poprawą warunków jego funkcjonowania, co ograniczało możliwości edukacyjne. Celem badań było określenie wpływu uczelni na jakość kapitału ludzkiego w regionie. System szkolnictwa wyższego w Polsce nie w pełni wykorzystuje swój potencjał do kreowania korzyści ekonomicznych. Niska efektywność instytucjonalna spowalnia akumulację kapitału ludzkiego, a wzrost liczby studentów od lat 90. XX wieku nie przełożył się na jego jakość. Konieczne jest lepsze wykorzystanie tego potencjału jako motoru wzrostu gospodarczego. Pierwsze dwa rozdziały pracy dotyczą teorii kapitału ludzkiego i zmian w szkolnictwie wyższym. Trzeci rozdział analizuje sytuację demograficzną regionu, wskazując na starzenie się społeczeństwa, odpływ młodych i wykształconych osób oraz kurczący się potencjał demograficzny. Czwarty rozdział porównuje funkcjonowanie uczelni w Podlaskiem na tle kraju, a piąty bada jakość kapitału ludzkiego. Analiza wykazała silny związek między jakością uczelni a poziomem kapitału ludzkiego. Województwo podlaskie boryka się z odpływem młodych ludzi, głównie do Warszawy, gdzie oferowane są lepsze warunki pracy. W rankingu migracji wewnętrznych region zajmuje jedno z ostatnich miejsc w kraju. Powstrzymanie tego procesu jest kluczowe dla jego przyszłości. Kolejnym problemem jest niedostateczne finansowanie szkolnictwa wyższego. Region cechuje się jednym z najmniejszych udziałów budżetu państwa w finansowaniu badań, co negatywnie wpływa na jego rozwój. Podsumowując, uczelnie wyższe przyspieszają akumulację kapitału ludzkiego, ale ich potencjał nie jest w pełni wykorzystywany. Inwestycje w edukację oraz zwiększenie nakładów na badania i rozwój są kluczowe dla wzrostu konkurencyjności województwa podlaskiego.

In the post-industrial economy, the accumulation of intangible capital is of key importance, and higher education institutions play a significant role in socio-economic development. High-quality education and research activities determine a region's competitiveness. In the Podlaskie Voivodeship, human capital development has not been accompanied by an improvement in its operating conditions, limiting educational opportunities. The aim of the study was to determine the impact of universities on the quality of human capital in the region. The higher education system in Poland does not fully utilize its potential to generate economic benefits. Institutional inefficiency slows down the accumulation of human capital, and the increase in the number of students since the 1990s has not translated into its quality. Better utilization of this potential is necessary to drive economic growth. The first two chapters of the study address human capital theory and changes in higher education. The third chapter analyzes the region’s demographic situation, highlighting an aging population, the outflow of young and educated individuals, and a shrinking demographic potential. The fourth chapter compares the functioning of universities in Podlaskie with the rest of the country, while the fifth examines the quality of human capital. The analysis revealed a strong link between the quality of universities and the level of human capital. The Podlaskie Voivodeship struggles with the migration of young people, mainly to Warsaw, where better job opportunities are available. In the internal migration rankings, the region ranks among the lowest in the country. Halting this process is crucial for its future. Another problem is the insufficient funding of higher education. The region has one of the lowest shares of state budget allocations for research funding, negatively impacting its development. In conclusion, universities accelerate the accumulation of human capital, but their potential is not fully utilized. Investment in education and increased spending on research and development are essential to enhancing the competitiveness of the Podlaskie Voivodeship