Język polski w szesnastowiecznych księgach miejskich Knyszyna

Abstract

Rozprawa jest pierwszą próbą przedstawienia i scharakteryzowania odmiany szesnastowiecznej polszczyzny typu północno-wschodniego, a mianowicie języka ksiąg miejskich podlaskiego Knyszyna. Podstawę źródłową pracy stanowił trzystustronicowy zbiór rękopiśmiennych akt sądów wójtowsko-ławniczego i burmistrzowsko-radzieckiego z lat 1553-1580. W dysertacji zostały omówione różne poziomy języka: grafia, fonetyka, fleksja, słowotwórstwo, składnia, leksyka. W książce przedstawiono stan języka polskiego szesnastowiecznego Knyszyna (wskazując cechy zgodne z ogólnym językiem polskim drugiej połowy XVI wieku, jak również charakterystyczne właściwości mowy knyszyńskiej, głównie archaizmy, dialektyzmy i lokalne innowacje), ukazano ową regionalną odmianę polszczyzny na tle ogólnopolskim, uwzględniając wpływy mazowieckie i kresowe oraz odtworzono specyfikę tekstów urzędowych z interferencją stylów: normatywno-dydaktycznego i potocznego.

The dissertation is the first attempt to present and characterize the variety of the sixteenth-century north-east Polish language, namely the language of municipal books of Knyszyn of the Podlasie region. The source basis of the dissertation was a three hundred pages collection of handwritten local court documents from the years 1553-1580. The dissertation discusses various levels of the language: graphy, phonetics, inflection, word-formation, syntax, lexis. The book presents the state of the Polish language of the sixteenth-century Knyszyn (pointing out the features consistent with the standard Polish language of the second half of the sixteenth century, as well as distinctive properties of Knyszyn language, mainly archaisms, linguistic variants and local innovations). The regional variation is shown in comparison with the nationwide Polish language, taking into consideration the Masovian and borderland influence. The book also restored the specificity of official texts with theirs standard-didactic or formal and colloquial style interferences.