Dostęp do wymiaru sprawiedliwości osób z indywidualnymi potrzebami na przykładzie osób z niepełnosprawnościami, migrantów, osób ubogich oraz w kryzysie bezdomności

Abstract

Prawo do sądu jest jednym z podstawowych uprawnień jednostki przysługujących jej w celu ochrony jej interesów przed niezawisłym organem kierującym się wyłącznie obowiązującym prawem w danym państwie.Jednak prawo do sądu w kształcie w jakim funkcjonuje współcześnie nie zawsze było czymś oczywistym, a jego konstrukcja zmieniała się na przestrzeni lat.Podniesienie prawa do sądu do rangi konstytucyjnej oraz traktatowej jest niezwykle istotnym zabiegiem, gdyż stanowi nie tylko gwarancję realizacji tego prawa zawartą w aktach prawnych najwyższego rzędu, ale dodatkowo nakłada na ustawodawcę obowiązek kształtowania porządku prawnego w taki sposób, aby zapewnić rzeczywiste jego respektowanie przez władze publiczne i możliwość korzystania z niego przez jednostki.Celem pracy jest wykazanie ewolucji treści normatywnej oraz wykładni prawa do sądu oraz zidentyfikowanie zasadniczych kierunków zmian legislacyjnych zachodzących w związku z przyjętymi zobowiązaniami wynikającymi z prawa międzynarodowego i prawa europejskiego.Rozprawa ma stanowić krytyczną ocenę autorską obowiązujących przepisów dotyczących dostępu do wymiaru sprawiedliwości z uwzględnieniem zindywidualizowanej sytuacji jednostek w oparciu o orzecznictwo sądów powszechnych, sądów administracyjnych, Trybunału Konstytucyjnego oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

The right to court is one of the fundamental rights of the individual to protect his or her interests before an independent authority guided exclusively by the applicable law in the country. However, the right to a court as it exists today has not always been a clear thing and its construction has evolved over the years. The enhancement of the right to court to constitutional and treaty status is an extremely important step, as it not only constitutes a guarantee of the realisation of this right contained in legal acts of the highest order, but additionally imposes an obligation on the legislator to shape the legal order in such a way as to ensure that it is actually respected by public authorities and that individuals can exercise it. The aim of the dissertation is to demonstrate the evolution of the normative content and interpretation of the right to a court and to identify the main directions of legislative changes taking place in connection with the obligations assumed under international and European law. The dissertation is designed to be the author's critical assessment of the current legislation on access to justice, taking into account the individualised situation of entities based on the jurisprudence of common courts, administrative courts, the Constitutional Court and the Court of Justice of the European Union.