Kradzież tożsamości z udziałem nieletnich – wybrane aspekty prawnokarne i kryminologiczne

Abstract

Rozprawa doktorska została poświęcona problematyce przestępstwa kradzieży tożsamości z udziałem nieletnich. Składa się z sześciu rozdziałów, wprowadzenia i podsumowania. W rozdziale I omówiono metodykę badań. Rozdział II zawiera w sobie rozważania na temat genezy zjawiska kradzieży tożsamości oraz jego związków z rozwojem cyberprzestępczości na świecie, a także na temat definicji przedmiotowego przestępstwa. Rozdział III wskazuje na prawnokarne aspekty kradzieży tożsamości na gruncie krajowym, ze szczególnym uwzględnieniem oraz pogłębiona analizą art. 190a§2 k.k. Kolejny IV rozdział traktuje o reakcji prawnej na przestępczość nieletnich zarówno w podejściu krajowym jak i międzynarodowym. Przedostatni Rozdział V ma charakter kryminologiczny i prezentuje wybrane aspekty fenomenu zjawiska kradzieży tożsamości z udziałem nieletnich. Analizie zostały poddane najnowsze statystyki policyjne oraz sądowe oraz dane wtórne tj. dotychczas przeprowadzone badania wiktymizacyjne nieletnich w zakresie cyberprzestępczości, w tym zawierające pytania typu self-report. Ostatni empiryczny Rozdział IV rozprawy przedstawia wyniki ogólnopolskich badań sentencji prawomocnych orzeczeń sądowych w zakresie czynu karalnego z art. 190a§2 k.k. popełnionego przez nieletnich sprawców. Badania umożliwiły częściowe scharakteryzowanie nieletnich sprawców kradzieży tożsamości sensu stricto oraz ich ofiary, a także modus operandi sprawców oraz ich związki z cyberprzestrzenią. Możliwe było również przyjrzenie się praktyce orzeczniczej, m.in. sposobie kwalifikacji zachowań nieletnich jako czyn karalny z art. 190a§2 k.k. przez wydziały rodzinne i nieletnich sądów rejonowych z całej Polski.

The doctoral dissertation was devoted to the problem of the crime of identity theft with juvenile involvement. It consists of six chapters, an introduction and a summary. Chapter I discusses the research methodology. Chapter II includes consideration of the origins of the phenomenon of identity theft and its connection with the development of cybercrime in the world, as well as the definition of the crime in question. Chapter III points out the criminal law aspects of identity theft on national ground, with special focus and in-depth analysis of Article 190a§2 of the Criminal Code. The next IV Chapter addresses the legal response to juvenile crime in both national and international approaches. The Chapter V of a criminological nature presents selected aspects of the phenomenon of juvenile identity theft. The latest police and court statistics were analyzed, as well as secondary data, i.e., cybercrime victimization surveys of minors carried out to the present, including those containing self-report questions. The final empirical Chapter IV of the dissertation presents the results of a nationwide research of the sentences of final court decisions regarding the criminal act of Article 190a§2 of the Criminal Code committed by juvenile offenders. The research made it possible to partially characterize juvenile perpetrators of identity theft sensu stricto and their victim, as well as the modus operandi of the perpetrators and their links to cyberspace. It was also possible to look at jurisprudential practice, including how juvenile behavior is classified as a criminal act under Article 190a§2 of the Criminal Code by family and juvenile divisions of district courts from across Poland.