Prawo jako byt relacyjny. Metafizyczne ujęcie prawa na przykładzie wybranych prac polskich metafizyków klasycznych XIX i XX wieku

Abstract

Przedmiotem rozprawy jest analiza prawa z punktu widzenia metafizyki klasycznej. Prowadzi ona do wniosku, że prawo jest jednym z bytów relacyjnych, czyli takich, które istnieją między co najmniej dwoma bytami i ze względu na te byty. Jest to relacja kategorialna, której podstawą i kresem jest człowiek. Twierdzenie powyższe jest podstawą do wyprowadzenia wniosków na temat prawa przede wszystkim w zakresie filozofii prawa. W pracy przedstawione zostało miejsce metafizyki we współczesnej dyskusji o prawie. Z realistycznego punktu widzenia podjęta została polemika ze stanowiskami filozoficznymi Kartezjusza, Davida Hume’a i Immanuela Kanta, a także niemal powszechnie podzielanym współcześnie twierdzeniem epistemologicznym o zjawiskowości prawa. Pracę kończy analiza podstawowych pojęć teoretycznoprawnych takich jak norma prawna, stosunek prawny i system prawa. Rozważania odniesiono do problemu hipostazowania pojęć, czyli przypisywania im istnienia na wzór substancji. Okazało się, że tego rodzaju zjawisko występuje także w naukach prawnych.

The subject of this dissertation is the analysis of law from the point of view of classical metaphysics. It leads to the conclusion that law is one of relational entities, i.e. entities that exist between at least two entities and as a result of these entities. It is a categorial relation whichboth the basis and the end (aim) is human being. This claim is the starting point for deducing conclusions about law primarily in terms of the philosophy of law. The dissertation presents the place of metaphysics in the contemporary discussion on law. From a realist point of view, a polemic against the philosophical postulates of Descartes, David Hume and Immanuel Kant was undertaken.Argumentation against almost universally shared contemporary epistemological claim about the phenomenality of law was presented. The dissertation concludes with an analysis of basic legal theoretical concepts such as the legal norm, the legal relation and the system of law. The considerations were related to the problem of hypostasizing concepts, i.e. ascribing existence to them on the model of substance. It turned out that this kind of phenomenon also occurs in the legal sciences.