Prawo do wody a prawa wodne

Abstract

Jak traktować wodę? Wielu ekonomistów podkreśla, że przypisanie jej atrybutów dobra rynkowego (ceny) zapewni właściwe wykorzystywanie jej zasobów. W toku debaty międzynarodowej określono wodę jako dobro ekonomiczne, co zostało błędnie zrozumiane (jako dobro rynkowe) i stało się przepustką do prywatyzacji zasobów, dostępu do zasobów (prawa wodne, zbywalne prawa wodne) lub prywatyzacji infrastruktury dostarczania wody pitnej lub do nawodnień. Jednocześnie woda nie jest dobrem jak każde inne, gdyż tak jak powietrze warunkuje przetrwanie organizmów, w tym człowieka. Dostęp do czystej wody pitnej został uznany za prawo człowieka. W artykule przeprowadzono szczegółową analizę terminów: „własność”, „prawa własności”, „dobro rynkowe” i „dobro ekonomiczne”. Ponadto udowodniono, że nie należy przeciwstawiać sobie terminów „woda jako dobro ekonomiczne” i „woda jako prawo człowieka”, gdyż pochodzą one z różnych dziedzin nauki i nie da się rozwinąć konstruktywnej dyskusji, ustawiając problem w ten sposób. Należy rozwijać argumentację w opozycji: „woda jako dobro ekonomiczne” versus „woda jako dobro wspólne”. Wówczas ekonomia jako nauka dostarczy narzędzi do prowadzenia analizy i stosownej argumentacji.

How to treat water? Many economists emphasize that giving it the attributes of a market good (price) will ensure the proper use of its resources. In the international debate, water has been identified as an economic good that has been misunderstood (as a market good) and has become a passport to the privatization of resources, access to resources (water rights, rights to transferable water) or privatization of drinking water and irrigation infrastructure. At the same time, water is not as good as any other because, like air, it determines the survival of organisms, including humans. Access to clean drinking water has been recognized and sanctioned as a human right. The article provides a detailed analysis of these terms: ownership, property rights, market and economic good. Moreover, it argues that the concepts of „water as an economic good” and „water as a human right” should not be contrasted because they come from diff erent fields of science and it is impossible to develop a constructive discussion by putting the problem at a distance. It is necessary to develop arguments in the opposition „water as economic good” vs „water as common good”. Then, economic science provides the tools to conduct analysis and appropriate argumentation.