Rossica w dziennikach Jarosława Iwaszkiewicza. Podstawowe wątki. Aspekty komparatystyczne

Abstract

W tej rozprawie doktorskiej podjęto próbę analizy Dzienników Jarosława Iwaszkiewicza pod kątem występujących w nich rossików, które tworzą indywidualnie wykreowany kod kulturowy Rosji. Podstawą analizy jest 3-tomowe wydanie Dzienników (Czytelnik, 2007-2011). Rozdział teoretyczny poświęcony został przedstawieniu dziennika jako gatunku w ramach literatury dokumentu osobistego. Zarysowano krótką historię gatunku i wyodrębniono podstawowe kategorie analityczne dzienników. Przytoczono też wybrane metody z zakresu komparatystyki klasycznej i kulturowej. Pierwszy rozdział analityczny skupia się na percepcji rosyjskiej literatury XIX-w. Składa się on z trzech podrozdziałów, każdy z których został poświęcony innemu nurtowi literackiemu. Najwięcej uwagi skierowano na pisarzy tworzących w duchu filozofii egzystencjalnej. Pozostałych autorów zaprezentowano w porządku chronologicznym, są to m.in. Aleksandr Radiszczew, Anton Czechow, Nikołaj Gogol czy Aleksandr Puszkin, podzielono ich na reprezentantów tradycyjnej estetyki oraz na kontynuatorów tradycji klasycznej. Tematyka drugiego rozdziału praktycznego oscyluje wokół szeroko rozumianej „dwudziestowieczności”. Oprócz dyskursu literackiego pojawiają się tematy historyczne, polityczne, społeczne. Prezentowane jest podejście Iwaszkiewicza do estetyki socrealistycznej i do nacechowanego ideologicznie literaturoznawstwa. Trzeci rozdział praktyczny – Dyskurs sztuki i podróży w iwaszkiewiczowskich rossicach – podejmuje pozaliterackie dyskursy estetyczne. Podrozdział pierwszy poświęcono roli muzyki kompozytorów rosyjskich w życiu Iwaszkiewicza. W kolejnej części skupiliśmy się na analizie wrażeń podróżniczych z wyjazdów do ZSRR.

This doctoral dissertation attempts to analyze Jarosław Iwaszkiewicz's Diaries in terms of the rossics appearing in them, which create an individually created cultural code of Russia. The basis for the analysis is the 3-volume edition of Dzienniki (Czytelnik, 2007-2011). The theoretical chapter is devoted to presenting the diary as a genre within the personal document literature. A short history of the genre is outlined and the basic analytical categories of diaries are distinguished. Selected methods from the field of classical and cultural comparative studies are also mentioned. The first analytical chapter focuses on the perception of 19th-century Russian literature. It consists of three subchapters, each of which is devoted to a different literary trend. Most attention was paid to writers writing in the spirit of existential philosophy. The remaining authors are presented in chronological order, including: Aleksandr Radishchev, Anton Chekhov, Nikolai Gogol and Aleksandr Pushkin were divided into representatives of traditional aesthetics and continuators of the classical tradition. The topic of the second practical chapter oscillates around the broadly understood "twentieth century". In addition to literary discourse, there are historical, political and social topics. Iwaszkiewicz's approach to socialist realist aesthetics and ideologically charged literary studies is presented. The third practical chapter - The discourse of art and travel in Iwaszkiewicz'srossice - deals with non-literary aesthetic discourses. The first subchapter is devoted to the role of music by Russian composers in Iwaszkiewicz's life. In the next part, we focused on the analysis of travel impressions from trips to the USSR.