Literatura i polityka lat osiemdziesiątych – casus Jerzego Ficowskiego

Abstract

Artykuł poświęcony jest historii wydań dzieł literackich Jerzego Ficowskiego. Oddaje złożoność uzależnień i problemów, z którymi zmagał się twórca w latach osiemdziesiątych dwudziestego wieku. Sytuacja polityczna w kraju miała podstawowe znaczenie dla historii edycji utworów autora Odczytania popiołów. Jednym z ważniejszych wykonawców polityki społeczno-kulturalnej pozostawał urząd cenzorski, czyli Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. W omawianym okresie wytyczne, jakimi kierowała się ta instytucja, podlegały zmianom, co zobrazowały jednoznacznie losy wydawnicze dzieł poety. Przedmiotem namysłu badawczego w tym szkicu jest przejście od zakazu do ograniczonej zgody na druk. W latach 1976–1980 obowiązywał bezwzględny „zapis” na osobę Ficowskiego oraz jego twórczość. Niektórym z utworów pisarza nie dane było zaistnieć na krajowym oficjalnym rynku wydawniczym. Inne jego teksty okaleczano, poddawano cenzorskim destrukcyjnym zabiegom czy wręcz wstrzymywano ich druk.

This article is devoted to the history of the edition of Jerzy Ficowski’s literary works. It reflects the complexity of addictions and problems that the artist and his works struggled with in the 1980s in the 20th century, in the Polish People’s Republic. The political situation in the country was of fundamental importance for the history of editing the works of the author of A reading of ashes. One of the most important executors of socio-cultural policy was the censorship office, i.e. the Main Office for the Control of the Press, Publications, and Public Performances. In the discussed period, the guidelines followed by this institution were subject to changes, which was clearly illustrated by the publishing fates of the poet’s works. The subject of research in this essay is the transition from prohibition to limited permission to print. In the years 1976–1980, there was an absolute „record” on Ficowski and his works. Some of the writer’s works were not allowed to appear on the domestic official publishing market. Other of his texts were mutilated, subjected to destructive censorship, or even stopped printing.