Mapa Isaaka Tiriona a Księgi Jakubowe Olgi Tokarczuk

Abstract

Artykuł dotyczy relacji między mapą Isaaka Tiriona a Księgami Jakubowymi Olgi Tokarczuk. Okładka oprawionych ksiąg zawiera na jej wewnętrznej stronie mapę sygnowaną w prawym dolnym narożu tytułem NUOVA CARTA del EUROPA TURCHE SCA. Secondo l’ultime Osservazioni fata in AMSTERDAM apresso ISAAK TIRION. Mapa sporządzona została w 1740 roku przez niderlandzkiego kartografa. Artykuł zawiera charakterystykę mapy. Dla pisarki mapa ta stanowiła odniesienie do wielkiej podróży Jakuba Lejbowicza Franka po terenach m.in. dawnej Polski i Imperium Osmańskiego w drugiej połowie XVIII i na początku XIX wieku. Dla współczesnego czytelnika mapa osiemnastowiecznego kartografa stanowi rodzaj siatki geomentalnej po terytorium tekstu literackiego. W artykule przedstawiono wieloaspektowość rzeczywistości fizycznej tego terytorium: rzeczywistość twórcy mapy jako abstrakcję kartograficzną, rzeczywistość wyimaginowaną przez pisarkę i rzeczywistość odczytaną przez zróżnicowane grono czytelników.

The present article concerns the relation between Isaak Tirion’s map and The Books of Jacob by Olga Tokarczuk. The cover of the bound book features a map signed NUOVA CARTA del EUROPA TURCHE SCA. Secondo l’ultime Osservazioni fata in AMSTERDAM apresso ISAAK TIRION. The map was created in 1740 by the Dutch cartographer. The article contains the description of the map. For the writer the map constitutes a reference to the great travel by Jakub Lejbowicz Frank to the old Poland in the second half of the 18th century and the beginning of the 19th century. For the present-day reader the map of the 18th-century cartographer constitutes a geomental grid covering the landscape of the literary text. The author explores the multifaceted character of the physicality of this landscape: the reality of the map’s creator as a cartographic abstraction, the reality conceptualized by the writer and the reality as interpreted by the diverse range of readers.