Efektywność instrumentów polityki fiskalnej wspierających działalność badawczo-rozwojową

Abstract

Celem głównym niniejszej rozprawy było zbadanie efektywności bezpośrednich i pośrednich instrumentów fiskalnych wspierających działalność badawczo-rozwojową. Główna hipoteza badawcza, która została zweryfikowana w niniejszej rozprawie zakładała, że rodzaj finansowania publicznego istotnie wpływa na efektywność instrumentów fiskalnych wspierających działalność badawczo-rozwojową. Realizacja powyższego celu oraz weryfikacja hipotezy badawczej były możliwe dzięki wykorzystaniu kilku metod badawczych. Składały się na nie: przegląd krajowej i zagranicznej literatury teoretycznej dotyczącej analizowanej problematyki badawczej, przegląd dotychczas przeprowadzonych badań empirycznych efektywności fiskalnego wsparcia działalności B+R, analiza konstrukcji instrumentów wsparcia działalności B+R w krajach OECD oraz danych finansowych związanych z ich funkcjonowaniem, oraz analiza ekonometryczna z wykorzystaniem dynamicznego modelu panelowego przeprowadzona na 28 gospodarkach OECD dla lat 2000-2018. Z przeprowadzonych w rozprawie badań wynika, że zarówno wsparcie bezpośrednie, jak i zachęty podatkowe, są efektywne w zachęcaniu przedsiębiorstw do zwiększania nakładów na działalność B+R. Efektywność wsparcia bezpośredniego jest jednak ponad dwukrotnie wyższa niż wsparcia podatkowego. Czynnikami istotnie wpływającymi na efektywność fiskalnego wsparcia działalności B+R są stopa wsparcia fiskalnego oraz stabilność warunków, na jakich jest udzielane.

The main aim of this dissertation was to examine the effectiveness of direct and indirect fiscal instruments supporting research and development activities. The main research hypothesis, which was verified in this dissertation, assumed that the type of public financing significantly influences the effectiveness of fiscal instruments supporting research and development activities. The implementation of the above goal and the verification of the research hypothesis were possible thanks to the use of several research methods. They consisted of: a review of domestic and foreign theoretical literature on the analyzed research issues, a review of the empirical research conducted so far on the effectiveness of fiscal support for R&D activity, an analysis of the structure of instruments supporting R&D activity in OECD countries and financial data related to their functioning, and an econometric analysis with the use of a dynamic panel model carried out on 28 OECD economies for the years 2000-2018. The research carried out in the dissertation shows that both direct support and tax incentives are effective in encouraging enterprises to increase expenditure on R&D. However, the effectiveness of direct support is more than twice as high as that of tax support. The factors significantly affecting the effectiveness of fiscal support for R&D activities are the subsidy rate and the stability of the conditions on which it is granted.