Wypadek mniejszej wagi w polskim prawie karnym. Teoria i praktyka stosowania instytucji

Abstract

Przedmiotem badań w niniejszej rozprawie doktorskiej uczyniono regulację prawną wypadku mniejszej wagi w polskim prawie karnym, ze szczególnym uwzględnieniem analizy i oceny funkcjonowania tej instytucji w praktyce wymiaru sprawiedliwości. Rozdział I. ma charakter metodologiczny. Przedstawiono w nim przedmiot i cel badań, główne i szczegółowe problemy badawcze, jak też odpowiadające im główne i szczegółowe hipotezy badawcze, będące przedmiotem rozważań w części teoretycznej oraz praktycznej dysertacji. W rozdziale II. omówiono historyczne akty prawne dotyczące instytucji wypadku mniejszej wagi. W rozdziale III. zbadano uregulowanie instytucji wypadku mniejszej wagi w Kodeksie karnym z 1997 r. Rozważania przeprowadzone w rozdziale IV. dotyczą instytucji wypadku mniejszej wagi na gruncie Kodeksu karnego skarbowego oraz ustaw regulujących zagadnienia związane z przeciwdziałaniem narkomanii. Obok analizy tekstów aktów prawnych w rozdziałach II.–IV. dokonano przeglądu dostępnych opracowań naukowych z zakresu problematyki wypadku mniejszej wagi, jak też orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych z lat 1932–2020, które dotyczy tej tematyki. W rozdziale V. zaprezentowano i przeanalizowano wyniki badań empirycznych ilościowych (badań ankietowych) oraz jakościowych (wywiadów indywidualnych) przeprowadzonych wśród trzech grup zawodowych obserwujących funkcjonowanie instytucji wypadku mniejszej wagi w praktyce – prokuratorów, sędziów orzekających w sprawach karnych oraz adwokatów. Podsumowanie zawiera rozstrzygnięcie określonych w rozprawie problemów badawczych.

The subject of research in this doctoral dissertation is the legal regulation of the act of a lesser significance in Polish criminal law, with particular emphasis on the analysis and evaluation of the functioning of this institution in the practice of the judiciary. The first chapter is methodological. It presents the subject and purpose of the research, the main and detailed research problems, as well as the main corresponding and detailed research hypotheses, which are the subject of the theoretical and practical part of the dissertation. The second chapter discusses historical legal acts concerning the institution of the act of a lesser significance. The third chapter examines the regulation of this institution in the Criminal Code of 1997. The considerations in the fourth chapter concern the institution of the act of a lesser significance under the Fiscal Penal Code and acts regulating issues related to counteracting drug addiction. In addition to the analysis of the texts of legal acts, chapters two, three, reviewed the available research studies on the issue of the act of a lesser significance, as well as the case law of the Supreme Court and common courts from 1932–2020 on this subject. The fifth chapter presents and analyzes the results of quantitative (questionnaire) and qualitative (individual interviews) empirical research conducted among three professional groups applying the institution of the act of a lesser significance in practice – prosecutors, judges adjudicating in criminal cases and lawyers. The remarks include the solution to the research problems identified in the dissertation.