Kryminologiczne, prawne i medyczne aspekty choroby Alzheimera

Abstract

Przedmiotem badań przeprowadzonych na potrzeby niniejszej rozprawy doktorskiej była analiza kryminologicznych, prawnych i medycznych aspektów choroby Alzheimera. Analizie poddano zdolność osoby z tym schorzeniem do ponoszenia odpowiedzialności karnej, problematykę osoby z chorobą Alzheimera jako szczególnej kategorii pokrzywdzonego przestępstwem, a także zagadnienia związane z odpowiedzialnością karną ich opiekunów. Rozważania odnosiły się również do wpływu choroby Alzheimera na prawo pacjenta do decydowania o własnym procesie leczenia, do bycia poinformowanym o swoim stanie zdrowia oraz problem tajemnicy lekarskiej. Badania kryminologiczne dotyczyły wykluczenia społecznego osób z chorobą Alzheimera, a także kryminogennych oraz wiktymologicznych aspektów tego schorzenia. Przeprowadzone badania składały się z dwóch części. Przeprowadzona została dogmatyczna analiza aktów prawnych, przegląd literatury naukowej w postaci monografii, artykułów naukowych i komentarzy do aktów prawnych. Zastosowano również metodę badań empirycznych – ilościowych oraz jakościowych. Wzięło w nich udział 254 respondentów. Rozprawa doktorska wskazała, że rozwój choroby Alzheimera w istotny sposób wpływa na sytuację życiową chorego na gruncie przepisów prawa medycznego i karnego, może mieć następstwa wiktymologiczne i kryminogenne, a także stanowi czynnik ryzyka wykluczenia społecznego.

The subject of the research conducted for the purposes of this dissertation was the analysis of legal, criminological and medical aspects of Alzheimer's disease. The analysis focused on the ability of a person with this condition to bear criminal responsibility, the problem of a person with Alzheimer's disease as a special category of victim of a crime, as well as issues related to the criminal responsibility of their caregivers. The study also dealt with the impact of Alzheimer's disease on the patient's right to decide about his/her own treatment, to be informed about his/her condition and the problem of medical privacy. The criminological research concerned the social exclusion of people with Alzheimer's disease, as well as criminogenic and victimological aspects of this disease. The research consisted of two parts. A dogmatic analysis of legal acts, a review of scientific literature in the form of monographs, scientific articles and commentaries to legal acts was conducted. The method of empirical research - quantitative and qualitative - was also applied. It involved 254 respondents. The dissertation has indicated that the development of Alzheimer's disease significantly affects the life situation of the patient under medical and criminal law, may have victimological and criminogenic consequences, and is also a risk factor for social exclusion.