System dubliński jako element polityki azylowej Unii Europejskiej

Abstract

Za cel badawczy rozprawy przyjęto ukazanie procesu kształtowania się polityki azylowej Unii Europejskiej i prezentację mechanizmów określania państwa odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku azylowego jako istotnego elementu tej polityki. Badania dowiodły, że mechanizm ustalania państwa odpowiedzialnego za rozpoznanie wniosku azylowego w obecnym kształcie nastręcza państwom członkowskim wielu trudności w wymiarze praktycznym, co wynika ze stopnia skomplikowania procedur, braku jednolitego ich stosowania w poszczególnych państwach członkowskich, a także z problemu przemieszczania się wnioskodawców między krajami europejskimi w toku procedury dublińskiej oraz braku dobrze działających mechanizmów na wypadek kryzysu. Ocenić należy więc, że o ile system dubliński słusznie uznawany jest za podstawę polityki azylowej Unii Europejskiej, bowiem jego kształt rzutuje na obszar zagadnień podejmowanych w ramach prowadzenia tej polityki, o tyle kwestia zapewnienia sprawnie działającego mechanizmu dublińskiego, który prowadziłby do szybkiego i solidarnie sprawiedliwego ustalania państwa odpowiedzialnego za rozpoznanie wniosku azylowego pozostaje otwarta. Badania w pracy przeprowadzone zostały na płaszczyźnie uniwersalnego prawa międzynarodowego, regionalnego prawa międzynarodowego, głównie prawa unijnego, czyniąc przy tym odniesienia do prawa krajowego, na przykładzie prawa polskiego. Wykorzystano również odnoszące się do przedmiotu rozważań orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

The research objective of the dissertation was to show the process of shaping the asylum policy of the European Union and to present the mechanisms of determining the state responsible for examining an asylum application as an important element of this policy. Research has shown that the mechanism of determining the country responsible for examining an asylum application in its current form causes many practical difficulties for the Member States, which results from the complexity of the procedures, the lack of uniform application in individual Member States, and the problem of applicants' movement between European countries under the Dublin procedure and the absence of a well-functioning crisis response mechanism. Therefore, it should be assessed that while the Dublin system is rightly regarded as the basis of the European Union's asylum policy, because its shape affects the area of ​​issues undertaken as part of this policy, the issue of ensuring an efficiently operating Dublin mechanism, which would lead to a quick and fair determination of the state responsible for examining the asylum application remains open. The research at work was carried out on the level of universal international law, regional international law, mainly EU law, making references to national law, using the example of Polish law. The case law of the European Court of Human Rights and the Court of Justice of the European Union were also used.