Społeczeństwo miasta Tykocina w XVIII i XIX wieku

Abstract

Celem rozprawy była charakterystyka społeczeństwa miasta Tykocina pod względem liczebności, narodowości oraz wyznania jego członków. Opisano stosunki między członkami społeczności chrześcijańskiej i żydowskiej. Określono, na ile warunki życia mieszkańców zmieniły się, gdy Tykocin z miasta królewskiego stał się miastem prywatnym. Granice chronologiczne rozprawy objęły XVIII - XIX wiek, początek XX wieku do 1914 r. Granice terytorialne stanowią granice gruntów miasta Tykocina. Praca liczy pięć rozdziałów. W pierwszym przedstawiono dzieje miasta do końca XVII wieku, podano liczbę ludności i jej skład narodowościowy i religijny. Wymieniono i scharakteryzowano przywileje otrzymane od właścicieli miasta zarówno przez mieszczan, jak i przez Żydów. Następnie scharakteryzowano zajęcia ludności. Opisano także stosunki między społecznością chrześcijańską a żydowską Tykocina. W drugim rozdziale przedstawiono historię miasta i jego mieszkańców w XVIII i XIX wieku, a także na początku XX wieku do chwili wybuchu I wojny światowej. W trzecim rozdziale obliczano, ilu mieszkańców liczył Tykocin w XVIII wieku. Następnie oceniano, na ile wiarygodne są dane statystyczne odnośnie liczby mieszkańców miasta w XIX wieku, ich wyznania i narodowości. Przedstawiono, jak układały się stosunki między społecznością chrześcijańską a żydowską w XVIII-XIX i na początku XX wieku. W czwartym rozdziale scharakteryzowano zajęcia i źródła utrzymania ludności w XVIII i XIX wieku. Ostatni rozdział zawiera opis walki mieszczan i Żydów tykocińskich o zachowanie swoich praw i przywilejów z właścicielami miasta

The purpose of this doctoral dissertation was to characterise the community of the town of Tykocin in terms of the number of inhabitants, their nationality and religious faith. The thesis describes relations between members of the Christian and Jewish communities. It also presents the scope of the changes of living conditions that occurred when Tykocin, once a royal property, became a private town. Chronological boundaries of the dissertation included the 18th and 19th centuries, as well as the beginning of the 20th century until 1914. Although the 19th century ended on 31st December 1900, certain processes and historical, economic and social phenomena lasted until the outbreak of World War I, therefore they have been discussed up to that point. The described area is limited to the boundaries of the land that belonged to the town of Tykocin. The thesis consists of five chapters. The first one presents the history of the town until the end of the 17th century, gives the number of local residents and the ethnic and religious composition of the population. It lists and characterises privileges given by the town owners to both townspeople and Jews. Next, it describes occupations of the Tykocin population and relations between the Christian and Jewish communities. The second chapter presents the history of the town and its inhabitants in the 18th, 19th and early 20th centuries - until the outbreak of World War I. The next chapter includes the number of people living in Tykocin in the 18th century. Then it evaluates of the reliability of the statistical data regarding: the number of inhabitants in the 19th century, their religion and nationality. Moreover, the chapter analyses the methods of maintaining birth registers and certificates by civil registrars and preparing reports by various authorities on the number of people and their division based on religious faith and nationality. The relations between the Christian and Jewish communities in 18th, 19th and early 20th centuries are also discussed in this chapter. The fourth chapter characterises activities and sources of income of the local population in the 18th and 19th centuries. It determines the influence of economic transformations (the industrial revolution, changes in agriculture, new means of transport) on the lives and structure of professions of Tykocin inhabitants. The last chapter contains the description of the struggle of townspeople and Jews from Tykocin against the town owners to preserve the rights and privileges of the former.