System wyborczy do Bundestagu

Abstract

Spersonalizowany system proporcjonalny przez długi czas uchodził za międzynarodowy wzór, szczególnie ze względu na zoptymalizowany stopień proporcjonalności głosów i mandatów, wpływ na system partyjny, a w konsekwencji zdolność do tworzenia stabilnej większości w parlamencie oraz możliwość oddania spersonalizowanego głosu. Zjednoczenie Niemiec i głębokie zmiany w krajobrazie partyjnym wystawiły na próbę sprawnie funkcjonujący system wyborczy. W miarę upływu lat i kolejnych wyborów zaczęły uwidaczniać się mankamenty, niektóre na tyle znaczące, że spowodowały konieczność przeprowadzenia daleko idących reform. Znowelizowane prawo wyborcze wykazuje nadal pewne niedociągnięcia. Procedura przeliczania głosów na mandaty stała się jeszcze bardziej skomplikowana, jest niezrozumiała dla zwykłego obywatela. Nie realizuje w pełni stawianego przez Federalny Sąd Konstytucyjny jednego z celów reformy, a mianowicie uczynienia go bardziej przystępnym i przejrzystym. Jednak największe obawy związane są z niekontrolowanym rozszerzeniem Bundestagu. W rozprawie przedstawiono analizę rozwiązań instytucjonalno-prawnych systemu wyborczego do Bundestagu oraz studium jej kluczowych przepisów odnoszących się do przygotowania i przeprowadzenia wyborów do Bundestagu. Zaprezentowano korelację przebiegu zmian ustawy wyborczej z orzecznictwem Federalnego Sądu Konstytucyjnego oraz głównych wątków toczącej się debaty nad reformą systemu wyborczego w Niemczech.

The personalized proportional system has long been regarded as an international model, particularly due to its optimized degree of proportionality of votes and seats, its impact on the party system, and its consequent ability to create a stable majority in parliament and the possibility of casting a personalized vote. German reunification and profound changes in the party landscape have put the smoothly functioning electoral system to the test. As the years passed and new elections were held, deficiencies became apparent, some of them so significant that they necessitated far-reaching reforms. The amended electoral law still shows some shortcomings. The procedure of converting votes into seats has become even more complicated and incomprehensible to the ordinary citizen. It does not fully realize one of the objectives of the reform set by the Federal Constitutional Court, namely to make it more accessible and transparent. However, the greatest concerns are related to the uncontrolled expansion of the Bundestag. This dissertation presents an analysis of the institutional and legal arrangements of the Bundestag electoral system and a study of its key provisions relating to the preparation and conduct of Bundestag elections. The correlation between the course of the amendments to the Electoral Act and the case law of the Federal Constitutional Court as well as the main threads of the ongoing debate on the reform of the electoral system in Germany are presented.