Leksykalno-stylistyczne cechy prozy Melchiora Wańkowicza (na materiale reportaży z lat 1961-1974)

Abstract

Celem niniejszej pracy jest częściowe wypełnienie istniejącej luki badawczej, głównie w sferze lingwistycznych ujęć twórczości Wańkowicza. Przede wszystkim chodzi o wskazanie charakterystycznych dla pisarza układów środków i form językowych typowych dla każdej wypowiedzi reportażowej oraz wskazanie takich elementów, które świadczą o indywidualnych predyspozycjach i upodobaniach artysty słowa. W rozdziale I "Słownictwo nacechowane" zanalizowano udział i funkcję słownictwa należącego do różnych odmian stylistycznych polszczyzny. Badaniami objęto słownictwo erudycyjne, słownictwo wulgarne, słownictwo nacechowane chronologicznie, słownictwo nacechowane potocznością i to zarówno słownictwo potoczne o zasięgu ogólnopolskim, jak też słownictwo potoczne środowiskowe, a także słownictwo o zasięgu geograficznie ograniczonym, tzn. polskie słownictwo gwarowe oraz adaptowane do polskiego systemu językowego słownictwo Polonii amerykańskiej. Rozdział II "Neologizmy i okazjonalizmy" poświęcony jest analizie formacji słowotwórczych, których autorstwo może być przypisywane Wańkowiczowi. Klasyfikacja według formacji słowotwórczych (sufiksalnych, prefiksalnych, compositów) w ramach poszczególnych części mowy ujawnia nieprzeciętną pomysłowość i inwencję Wańkowicza we wzbogacaniu języka artystycznego. Rozdział III "Frazeologia" dotyczy bogatej, nieskonwencjonalizowanej Wańkowiczowskiej frazeologii obfitującej we wszelkiego typu innowacje, modyfikacje i zaskakujące przekształcenia. Rozdział IV "Metaforyka" stanowi przegląd Wańkowiczowskich metafor w ramach różnych typów zarówno strukturalnych, jak i semantycznych. "Uwagi końcowe" są próbą syntezy wcześniejszych dociekań. Dołączony do pracy alfabetyczny "Indeks" zawiera ponad 2 100 poddanych analizie jednostek leksykalnych (nie licząc metafor).