REPOZYTORIUM UNIWERSYTETU
W BIAŁYMSTOKU
UwB

Proszę używać tego identyfikatora do cytowań lub wstaw link do tej pozycji: http://hdl.handle.net/11320/12281
Pełny rekord metadanych
Pole DCWartośćJęzyk
dc.contributor.authorRygorowicz-Kuźma, Anna-
dc.date.accessioned2021-12-02T08:08:11Z-
dc.date.available2021-12-02T08:08:11Z-
dc.date.issued2021-
dc.identifier.isbn978-83-7431-672-9-
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11320/12281-
dc.description.abstractThe subject of this monograph is the lexis representing the semantic field of “spirituality” selected from descriptive dictionaries of the Russian language of the late 20th century. The term "spirituality" is understood in it as a part of the inner world of man, the essence of which constitutes a way of perceiving the cause and sense of existence on earth, faith in God and related religious and social attitudes. Since Orthodoxy is the nucleus of Russian culture and carrier of its traditional values, it seems right to restrict the analysis to this field. Undertaking this topic was prompted by its importance and topicality – the revival of the spiritual lives of Russians after religious repression, anti-religious propaganda, censorship and ideological indoctrination. The analysis of the selected vocabulary in the context of recent social and political changes in the Russian state has made it possible to determine if and to what extent the Soviet period had an impact on the contemporary spirituality of Russians in the context of language, whether the collapse of the values and ideals of communism is the only reason for the changes observed, and whether the influence of other factors, e.g. globalisation or the secularization of society, can be noted. The lexical material analysed in this research was selected from two basic lexicographic sources of the Russian language published in the post-Soviet era, i.e. Большой толковый словарь русского языка, edited by S.A. Kuznietsov (1st edition, 1998; later referred to as: BTS) and Толковый словарь русского языка, S. I. Ozhegov and N. J. Shvedova (4th edition, 2004; later referred to as: OSz-4). The material is not cited in its entirety, but rather limited to selected examples illustrating clear changes in the lexical area explored. This dissertation consists of an Introduction, which presents, among others, the assumptions of the thesis and the characterised source database, three chapters discussing lexical material, Conclusion, Bibliography and Index of Lexical Units Cited the in Work. In the first chapter, a synchronous analysis of the confessional lexis concerning its dictionary description was conducted. The analysis indicated that this area was widely represented in lexicographic sources of the late 20th century. Units representing all of the semantic microfields associated with this fragment of reality including the concept of faith and terminology related to theology, the sacraments, church services, the cycle of feasts, scared buildings, church architecture, sacred objects, liturgical vestments and utensils, and the clergy and laity are recorded in them. The definitions of the lexemes are presented mainly in a natural way in accordance with Orthodox teaching, and frequently include elements of encyclopedism. The presence of encyclopedic information for confessional lexemes is undoubtedly a requirement of the times – the need for religious education in a society that functioned for over 70 years in atheistic reality. Chapter two and three present a lexis of Orthodox spirituality in diachronic description, which allows for revealing a number of developmental tendencies of a given vocabulary. Lexical material was presented in two chapters as a result of a clear separation of two distinct semantic areas: confessional lexis directly pointing to the religious sphere (Orthodoxy) and described in dictionaries as belonging to this area, and the lexis of “spiritual morality”, which on the one hand represents the domain of Christian morality, although in contemporary lexicographic sources it is presented in a secular manner without reference to the sphere of the sacred. The analysis of the confessional vocabulary carried out in chapter two indicates that this area was subject to change in descriptive dictionaries of the Russian language of the late 20th century. The evident tendency is the significant expansion of the religious sphere and its rehabilitation. Despite the fact that this research relates to general language dictionaries, in which it is not possible to present the confessional lexis comprehensively, a considerable qualitative increase in recorded units can be observed, not only those basic for the knowledge of Orthodoxy and most active in the language, such as: Благовещение, всенощное бдение, молитвослов, рукоположить, but also narrowly-specialised terms, such as илитон, потир, саккос, ставропигия, etc. Among the qualitative changes, the most prominent process is the deideologization of a given lexis. The lexemes lose the elements and negative qualifiers given to them in the Soviet era and are neutralized (see, e.g. Евангелие). The rehabilitation of vocabulary also occurs at the graphic level. The lexis, which was included in passive dictionary resources in the previous period due to its association with the sphere of sacrum, has been updated (e.g. греховный, инок). Restoring the confessional meaning of polysemic phrases (e.g. брак) is also an active process. Directions of stylistic changes in the analysed vocabulary are not yet clearly identified, but a general tendency of raising its rank can be noted. The semantic transformation in the analysed lexical material are sporadic. Confessional lexis is a domain that is quite semantically hermetic and hardly susceptible to change. The activity of confessionalisms in language leads to the development of figurative and secondary meanings functioning dynamically outside the sphere of sacrum (see, e.g. великомученик). However, the religious semantics of the lexemes are significantly supplemented in dictionaries. The enrichment of dictionary descriptions appears both at the level of definitions, by including additional semantic elements such as ‘confessional affiliation’, ‘functional purpose’, ‘place in hierarchy’, etc. and at the non-definitive level (adding illustrations, phrases, encyclopedic notes, etc.). As the analysis indicates, dictionaries of the late 20th century are not completely freed from the influence of Soviet ideological and lexicography. A group of lexemes is clearly separated, whose contemporary inclusion among archaisms seems to be in several cases unjustified (see e.g. молитвенник, старец), and also a group of units described in lexicographic sources with the use of depreciating qualifiers and expressions such as в христианской мифологии, по преданию, библейская легенда and служитель культа (see, e.g. архангел, манна). Chapter three of this dissertation address the lexis associated with “spiritual morality” in Russian lexicographic sources. The changes that have been observed in this area are not so regular, as in the case of confessional lexis, because the lexical material was discussed in two semantic fields – good and evil, positive and negative attitudes and behaviours from the Christian perspective. Terminology related to Christian morality presented in Russian language dictionaries in the late 20th century is most often deprived of religious connotations, which suggests that in common use, they function as elements of secular morality. Despite the fact that communism significantly interfered in human morality, descriptions of the lexes in this field were not distorted to the same extent as in the case of the confessional lexis, in Soviet dictionaries. A comparison of dictionary entries in Soviet sources and dictionaries of the late 20th century indicates certain phenomena associated with the collapse of Soviet ideology and values including e.g. a return of elements of lexemes from passive vocabulary (e.g. благочестие, гордыня, подаяние, чревоугодие), updated units which concerned concepts that were inconsistent or “uncomfortable” for Soviet ideology (e.g. милосердие, благотворительность), and also deideologization or depoliticization of certain lexemes (e.g. благо, гордость, нравственность). For many of them, it is difficult to clearly state if the semantic transformations are the result of innovations of the Soviet era or global civilizational transformations. Undoubtedly, the communist regime, followed by a rather sudden collapse of its values and ideals, brought about an axiological relaxation of society. This moral “instability” can also be perceived in dictionary descriptions. A significant part of the lexical units of this semantic field is not clear-cut and can be used both in contexts of negation and also affirmation (see, e.g.: зависть, самолюбие, любовь, смирение, эгоизм, злость, etc.) While summarizing the results of the analysis, it should be stated that the state of the lexis representing the semantic field “spirituality” in descriptive dictionaries of the Russian language at the beginning of the 21st century indicates a stage of significant, but still incomplete revision and stabilization. However, an important step has been made toward rebuilding the culture of Russian Orthodoxy.pl
dc.description.sponsorshipMonografia opublikowana ze środków projektu finansowanego w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Regionalna Inicjatywa Doskonałości” na lata 2019–2022 nr projektu 009/RID/2018/19 kwota finansowania 8 791 222,00 złpl
dc.language.isoplpl
dc.publisherWydawnictwo Uniwersytetu w Białymstokupl
dc.subjectjęzyk rosyjski końca XX wiekupl
dc.subjectleksyka religijnapl
dc.subjectleksykografiapl
dc.subjectpole semantycznepl
dc.subjectduchowośćpl
dc.titleLeksyka pola semantycznego "duchowość" w słownikach opisowych języka rosyjskiego końca XX wiekupl
dc.title.alternativeThe Lexis of the Semantic Field of “Spirituality” in Descriptive Dictionaries of the Russian Language of the Late 20th Centurypl
dc.typeBookpl
dc.rights.holder© Copyright by Uniwersytet w Białymstoku Białystok 2021pl
dc.description.referencesBartwicka H., Rosyjski język potoczny. Słownictwo, Bydgoszcz 2000.pl
dc.description.referencesBondaruk K., ks., Nauka o nabożeństwach prawosławnych, cz. 2, Białystok 1987.pl
dc.description.referencesBorucki T., Rosyjskie pole semantyczne wyrazu „молитва”, [w:] Historia i teraźniejszość Rosji w świetle faktów językowych. Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Lingwistycznej, Kraków 10-11 maja 1993, L. Jochym-Kuszlikowa (red.), Kraków 1993, s. 24-31.pl
dc.description.referencesBorucki T., Refleksje o prezentacji leksyki religijnej na lektoracie języka rosyjskiego w seminarium duchownym, „Roczniki Humanistyczne” 1995, t. 43, s. 77-84.pl
dc.description.referencesBorucki T., Семантическое поле „добра” и „зла” в текстах Александра Меня, [в:] Русистика и современность. Языкознание, М. Бобран (ред.), Rzeszów 1999, s. 255-264.pl
dc.description.referencesChlebda W., Rosyjska frazeologia biblijna dzisiaj, [w:] Słowiańskie Bałkany oraz Słowiańszczyzna Zachodnia wobec tradycji kulturowej Europy Zachodniej (Spotkanie Wschodu i Zachodu). [Materiały Sekcji bizantyno-słowianoznawczej IX Międzynarodowego Kongresu Naukowego Musica Antiqua Europae Orientalis], Acta Slavica, A. Bezwiński (red.), t. 2, Bydgoszcz 1991, s. 125-135.pl
dc.description.referencesChlebda W., Z najnowszej frazeologii rosyjskiej: droga ku świątyni, „Zeszyty Naukowe KUL” 1991, t. 34, nr 1-2, s. 203-211.pl
dc.description.referencesChlebda W., Fatum i nadzieja. Szkice do obrazu samoświadomości językowej dzisiejszych Rosjan, „Studia i monografie” nr 226, Opole 1995pl
dc.description.referencesDoroszewski W., Język, myślenie, działanie, Warszawa 1982.pl
dc.description.referencesDworakowska B. E., Legendy i podania staroruskie w przekładzie Ryszarda Łużnego – wybrane aspekty lingwistyczne, Białystok 2008.pl
dc.description.referencesDubisz S., Język – Historia – Kultura (wykłady, studia, szkice), t. 2, Warszawa 2007.pl
dc.description.referencesЖуравский А. В., Приход в Русской Православной Церкви. XX в., [в:] Православная энциклопедия. Русская Православная Церковь, Алексий II (ред.), Москва 2000, с. 276-294.pl
dc.description.referencesЗакон Божий: пять книг о православной вере, Москва 1991.pl
dc.description.referencesЗмарзер В., Актуализация церковной лексики в современном русском языке, „Studia Rossica” 2000, t. 9, cz. II, Leksyka i leksykografia. Paremiologia i paremiografia, Warszawa 2000, s. 279-286.pl
dc.description.referencesЗуев Ю. П., Русская Православная Церковь, [в:] Российская цивилизация. Этнокультурные и духовные аспекты. Энциклопедический словарь, М. П. Мчедлов и др. (ред.), Москва 2001, с. 371-376.pl
dc.description.referencesИгнатов А., Отрицание и имитация: две стороны коммунистического отношения к религии, „Вопросы философии” 2001, № 4, с. 25-30.pl
dc.description.referencesИстомина И. А., О диалогичности текстов современной православной проповеди, „Ученые записки Казанского университета” 2012, т. 154, кн. 5, Гуманитарные науки, c. 156-163.pl
dc.description.referencesИцкович Т. В., Религиозный функциональный стиль в жанровом аспекте: к постановке проблемы, „Жанры речи” 2016, № 1, c. 87-93.pl
dc.description.referencesКакорина Е. В., Трансформации лексической семантики и сочетаемости, [в:] Русский язык конца XX столетия (1985–1995), Е. А. Земская (ред.), Москва 2000, с. 67-89.pl
dc.description.referencesКлимкова Л. А., Слово „Бог” в русской языковой картине мира, [в:] Православие и русская литература, Арзамас 2004, с. 239-247.pl
dc.description.referencesКозина Н. О., Лингвокультурологический анализ русского концепта «грех» (на материале лексических, фразеологических и паремических единиц), Иваново 2003.pl
dc.description.referencesEvdokimov P., Sakrament miłości. Tajemnica małżeństwa w świetle tradycji prawosławnej, Białystok 2007.pl
dc.description.referencesКолесов В. В., Древняя Русь: наследие в слове. В 5-ти кн. Кн. 2. Добро и зло, Санкт-Петербург 2001.pl
dc.description.referencesКолесов В. В., „Как слово наше отзовется...” (Русский язык в современной России), [в:] Современные языковые процессы. Межвузовский сборник, Санкт-Петербург 2003, с. 32-46.pl
dc.description.referencesКолесов В. В., Язык и ментальность, Санкт-Петербург 2004.pl
dc.description.referencesКон И. С., Сексуальная культура в России. Клубничка на березке, Москва 1997.pl
dc.description.referencesКоролева И. А., Сакрально-богослужебная лексика в аспекте лингвистического исследования, [в:] Филологический поиск. Сборник научных трудов, вып. 4, Волгоград 2000, с. 87-93.pl
dc.description.referencesКоролева И. А., Стилистические особенности сакрально-богослужебной лексики, [в:] Кирилло-Мефодические традиции на Нижней Волге, Волгоград 2002, с. 115–118.pl
dc.description.referencesКостомаров В. Г., Языковой вкус эпохи, Санкт-Петербург 1999.pl
dc.description.referencesКошелева Т. И., Православная церковная лексика в современных светских СМИ, „Вестник Новгородского государственного университета” 2013, № 72, с. 103-106.pl
dc.description.referencesКрылова О. А., Толерантность, речевые жанры и функциональные стили современного русского литературного языка, [в:] Философские и лингвокультурологические проблемы толерантности, Екатеринбург 2003, с. 199-209.pl
dc.description.referencesКрылова И. А., Проблема иллюстрирования лексики сферы религии в толковых словарях, „Studia Humanitatis” 2018, № 4, http://st-hum.ru/content/krylova-ia-problema-illyustri rovaniya-leksiki-sfery-religii-v-tolkovyh-slovaryah [dostęp: 20.04.2019].pl
dc.description.referencesFediukina H., Leksykon terminologii prawosławnej rosyjsko-polski, Warszawa 2014.pl
dc.description.referencesКрысин Л. П., Религиозно-проповеднический стиль и его место в функционально-стилистической парадигме современного русского литературного языка, [в:] Поэтика. Стилистика. Язык и культура, Н. Н. Розанова (ред.), Москва 1996, с. 135-138.pl
dc.description.referencesКрысин Л. П., Заимствование иноязычной лексики, [w:] Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Русский язык, Е. Ширяев (red.), Opole 1997, s. 107-119.pl
dc.description.referencesКупина Н. А., Тоталитарный язык. Словарь и речевые реакции, Екатеринбург 1995.pl
dc.description.referencesКупина Н. А., Языковое строительство: от системы идеологем к системе культурем, [в:] Русский язык сегодня, Л. П. Крысин (отв. ред.), вып. 1, Москва 2000, с. 182-189.pl
dc.description.referencesКупина Н. А., Михайлова Ю. Н., Религиозная лексика и ее отражение толковыми словарями русского языка, [в:] Проблемы русской лексикографии, Москва 2004, с. 58-60.pl
dc.description.referencesЛейчик В. М., Обновление религиозного стиля: взгляд лексиколога, [в:] Христианизация, дехристианизация и рехристианизация в теории и практике русского языка, Познань 2001, с. 31–40.pl
dc.description.referencesЛистрова-Правда Ю. Т., Расторгуева М. Б., К вопросу о функциональном церковно-религиозном стиле современного русского литературного языка, „Вестник ВГУ” 2006, № 1, cерия: Филология. Журналистика, с. 49-54.pl
dc.description.referencesЛистрова-Правда Ю. Т., Ангсумалин Пачит, Рецензия на „Толковый словарь русского языка конца XX века. Языковые изменения” – главный редактор Г. Н. Скляревская – С-Пет.: Фолио-пресс, 1998 – 406 с., „Вестник ВГУ” 2007, № 2, серия: Филология. Журналистика, c. 68-70.pl
dc.description.referencesЛомоносов М. В., Предисловие о пользе книг церковных в российском языке, [в:] М. В. Ломоносов. Избранные произведения, Ленинград 1986, с. 473-478.pl
dc.description.referencesМаринова Е. В., Могут ли амбиции быть здоровыми?, „Русская речь” 2012, № 5, с. 57-63.pl
dc.description.referencesGadomski A., Gadomska H., Teolingwistyka polska w kontekście teolingwistyki słowiańskiej, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Językoznawstwo” 2014, z. 10, s. 7- -24.pl
dc.description.referencesМаслова В. А., «Любите врагов ваших…»: сакральное и светское в концепте «Любовь», [в:] Хрестоматия теолингвистики, т. 2, А. К. Гадомский (ред.), Ульяновск 2019, c. 425-436.pl
dc.description.referencesМатей И. К., О происхождении русской православной лексики и ее генетических разрядах, „Известия ВГПУ” 2016, серия: Гуманитарные науки. Филологические науки, № 1 (270), с. 160-163.pl
dc.description.referencesМатей И. К., О семантике православной терминологической лексики, [в:] „Научный вестник Воронежского государственного архитектурно-строительного университета” 2016, серия: Лингвистика и межкультурная коммуникация, № 2 (21), c. 15-19.pl
dc.description.referencesМатей И. К., Особенности представления православной лексики в современных словарях, „Научный вестник Воронежского государственного архитектурно-строительного университета” 2016, серия: Лингвистика и межкультурная коммуникация, № 1 (20), с. 6-10.pl
dc.description.referencesМечковская Н. Б., Язык и религия, Москва 1998.pl
dc.description.referencesМихайлова Ю. Н., Об эволюции лексикографического представления концепта „Бог”, „Известия Уральского государственного университета” 2003, № 28, с. 181-191.pl
dc.description.referencesМишланов В. А., Худякова Е. С., О жанровой специфике текстов церковно-религиозного стиля, „Филологические заметки” 2008, т. 2, http://philologicalstudies.org/dokumenti/2008/1.pdf [dostęp: 20.11.2018].pl
dc.description.referencesМовлева Н. С., Малый православный толковый словарь, Москва 2008.pl
dc.description.referencesМолитвослов, Москва, Санкт-Петербург 1998.pl
dc.description.referencesМорковкина А. В., Русские агнонимы в теоретическом и прикладном рассмотрении, Москва 1994.pl
dc.description.referencesIordan I., Principes de la definition dans les dictionnaires unilingues, [w:] Melanges linguistiques, Bucarest 1957, s. 223-234.pl
dc.description.referencesМорковкин В. В., Русская духовность в лексикографическом рассмотрении, „Русистика сегодня” 1999, № 1-2, с. 142-157.pl
dc.description.referencesМчедлов М. П., Возрождение религиозное, [в:] Российская цивилизация. Этнокультурные и духовные аспекты. Энциклопедический словарь, М. П. Мчедлов и др. (ред.), Москва 2001, с. 33-37.pl
dc.description.referencesОбщеобразовательные учреждения Русской Православной Церкви, https://azbyka.ru/katehizacija/obshheobrazovatelnye-uchrezhdenija-russkoj-pravoslavnoj-tserkvi.shtml [dostęp: 20.11.2018].pl
dc.description.referencesОсновы социальной концепции Русской Православной Церкви, https://mospat.ru/ru/documents/social-concepts [dostęp: 10.12.2018].pl
dc.description.referencesПанова Л. Г., Грех как религиозный концепт (на примере русского слова „грех” и итальянского „peccato”), [в:] Логический анализ языка. Языки этики, Н. Д. Арутюнова, Т. Е. Янко, Н. К. Рябцева (ред.), Москва 2000, с. 167-177.pl
dc.description.referencesПатюкова Р. В., Религиозная лексика как неотъемлемый компонент существования духовных грамот русских монархов XIV–XVI вв.: диахронический аспект, „Теория и практика общественного развития” 2010, № 4, https://cyberleninka.ru/article/v/religioznaya-leksika-kak-neotemlemyy-komponentsuschestvovaniya-duhovnyh-gramot-russkih-monarhov-xivxvi-vv-diahronicheskiy-aspekt [dostęp: 02.03.2019].pl
dc.description.referencesПетухова М. Е., Функциональные особенности церковной терминологии (наименования помещений) в русском языке послереволюционного периода, [в:] Исследования по сравнительному языкознанию, Казань 2004, с. 110-117.pl
dc.description.referencesПоцепня Д. М., Изменения в словарном составе языка и новые лексикографические идеи, [в:] Современные языковые процессы. Межвузовский сборник, Санкт-Петербург 2003, c. 76-88.pl
dc.description.referencesПравила русской орфографии и пунктуации, утв. Акад. наук СССР, М-вом высш. образования СССР и М-вом просвещения РСФСР, Москва 1956, https://pravopisanie.academic.ru [dostęp: 12.12.2018].pl
dc.description.referencesПравила русской орфографии и пунктуации. Полный академический справочник, Лопатин В. В. (ред.), Москва 2007.pl
dc.description.referencesKania S., Tokarski J., Zarys leksykologii i leksykografii polskiej, Warszawa 1984.pl
dc.description.referencesПравославие. Словарь атеиста, Н. С. Гордиенко (ред.), Москва 1988.pl
dc.description.referencesПравославные институты и университеты, http://www.hristianstvo.ru/life/education/institute [dostęp: 20.11.2018].pl
dc.description.referencesПроект „Свод правил русского правописания. Орфография. Пунктуация”, Москва 2000, с. 377-393.pl
dc.description.referencesПрохватилова О. А., Православная проповедь и молитва как феномен современной звучащей речи, Волгоград 1999.pl
dc.description.referencesПрохватилова О. А., Экстралингвистические параметры и языковые характеристики религиозного стиля, „Вестник Волгоградского государственного университета” 2006, серия 2: Языкознание, вып. 5, с. 19-26.pl
dc.description.referencesРейли М., Истоки жизни: русские обряды и традиции, Санкт-Петербург 2002.pl
dc.description.referencesРождественский Ю. В., Словарь терминов. (Общеобразовательный тезаурус): Мораль. Нравственность. Этика, Москва 2002.pl
dc.description.referencesРозанова Н. Н., Сфера религиозной коммуникации: храмовая проповедь, [в:] Современный русский язык. Социальная и функциональная дифференциация, Л. М. Крысин (ред.), Москва 2003, с. 341-363.pl
dc.description.referencesРозенталь Д. Э., Джанджакова Е. В., Кабанова Н. П., Справочник по правописанию, произношению, литературному редактированию, Москва 1999.pl
dc.description.referencesРоманов А., Использование церковной лексики и отношение к ней среди носителей современного русского языка, „Russian Language Journal” 2008, т. 58, с. 159-186.pl
dc.description.referencesKochman S., Studia nad słownictwem i frazeologią słowiańską, Opole 2005.pl
dc.description.referencesРусский язык, Л. Л. Касаткин (ред.), Москва 2001.pl
dc.description.referencesРусский язык конца XX столетия (1985–1995), Е. А. Земская (ред.), Москва 2000.pl
dc.description.referencesСенько Е. В., К проблеме лексических инноваций, Ленинград 1979.pl
dc.description.referencesСергеева Е. В., Изменение семантики лексем „вера” и „религия” в русском литературном языке XIX–XX веков, [в:] Язык. Функции. Жизнь. Сборник статей в честь проф. А. В. Бондарко, Санкт-Петербург 2000, с. 125-130.pl
dc.description.referencesСинагатуллин И. М., Вторая жизнь слова, „Русский язык за рубежом” 1994, № 3, с. 28-30.pl
dc.description.referencesСкляревская Г. Н., Слово в меняющемся мире. Русский язык начала XXI столетия: состояние, проблемы, перспективы, „Исследования по славянским языкам” 2001, № 6, с. 177- -202.pl
dc.description.referencesСкляревская Г. Н., Лексика русского православия в процессе языкового возрождения начала XXI века: ее место в лексической системе и культуре страны, [в:] Русистика и современность: Лингвокультурология и межкультурная коммуникация. Материалы IV Международной конференции 28–29 июня 2001 г., Санкт-Петербург 2002, с. 22-31.pl
dc.description.referencesСкляревская Г. Н., Современное русское православие. Толково-энциклопедический словарь, Москва 2012.pl
dc.description.referencesСкляревская Г. Н., Лексика православия в современном русском языке: опыт лексикологического анализа и лексикографического описания, „Вестник НГУ” 2012, серия: История, филология, т. 11, вып. 9, c. 36-40pl
dc.description.referencesСловарь православной церковной лексики: Прописная – строчная, https://gramota.ru/slovari/pravosl0 [dostęp: 12.12.2018].pl
dc.description.referencesKopcińska D., Z recenzji do słownika DECFC, „Biuletyn PTJ” 1989, t. 42, s. 161-168.pl
dc.description.referencesСмирнова И. В., Древнерусская религиозная терминология: обряд пострижения в монахи в житиях XII–XIV веков, „Вестник Удмуртского университета” 2008, серия: История и филология, вып. 3, с. 167-172.pl
dc.description.referencesСмирнова С. А., О понятии «церковная лексика», „Научный диалог. Филология” 2014, № 12 (36), с. 84-97.pl
dc.description.referencesСмирнова С. А., Социолингвистическое описание церковной лексики, „Acta Neophilologica” 2015, t. 17 (1), s. 35-43.pl
dc.description.referencesСорокин Ю. С., Развитие словарного состава русского литературного языка. 30-е - 90-е годы XIX века, Москва 1965.pl
dc.description.referencesСудаков Г. В., Речевые вкусы М. Н. Загоскина, [в:] Словарь русского языка XIX века. Проблемы. Исследования. Перспективы, С. Св. Волков (отв. ред.), Санкт-Петербург 2003, с. 63-77.pl
dc.description.referencesСукина Л. Б., Понятие благотворительности в культуре русского средневековья, [в:] Благотворительность в России: исторические и социально-экономические исследования, Санкт-Петербург 2004, с. 19-24.pl
dc.description.referencesСысоева Н. А., Использование церковно-библейской лексики для метафоризации в языке современной публицистики, [в:] Кирилло-Мефодические традиции на Нижней Волге, Волгоград 2002, с. 123-125.pl
dc.description.referencesТимирханов В. Р., Михайлова А. Г., Особенности терминологизации лексики религиозной сферы в отечественной лингвистической традиции, „Вестник Башкирского университета” 2017, т. 22, № 2, с. 483-487.pl
dc.description.referencesТимофеев К. А., Религиозная лексика русского языка как выражение христианского мировоззрения, Новосибирск 2001.pl
dc.description.referencesУдалых Г. Д., Семантическое представление религиозных чувств в русском литературном языке: благочестие, „Вестник ВолГУ” 2002, серия 2, вып. 2, с. 13-17.pl
dc.description.referencesKorzeniewska-Berczyńska J., К вопросу о семантике советизмов. Социолингвистический анализ, [w:] Jednostki językowe – ich powiązania i ewolucja, Studia i Materiały Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie. Filologia Rosyjska, nr 49, Olsztyn 1993, s. 51-56.pl
dc.description.referencesУспенский Л. А., Богословие иконы православной церкви, Париж 1989.pl
dc.description.referencesУстав Русской Православной Церкви. Монастыри, https://mospat.ru/ru/documents/ustav/xviii [dostęp: 09.09.2018].pl
dc.description.referencesФерм Л., Особенности развития русской лексики в новейший период (на материале газет), Uppsala 1994.pl
dc.description.referencesХрамцова Н. Л., Динамические процессы в прагматически маркированной лексике в русском языке в начале XXI века (на примере слова „амбициозный”), „Вестник Новосибирского государственного педагогического университета” 2017, том 7, № 2, с. 143-160.pl
dc.description.referencesХрестоматия по марксистско-ленинской философии, т. 3, С. Т. Калтахчян, Ю. П. Петров, В. Т Калтахчян (ред.), Москва 1962.pl
dc.description.referencesЦыпин В., История Русской Православной Церкви 1917–1990, Москва 1994.pl
dc.description.referencesЦыпин В., Архиерейский юбилейный собор Русской Православной Церкви 2000 г., [в:] Православная энциклопедия, т. 3, Москва 2001, с. 563-566.pl
dc.description.referencesЦыпин В., История Русской Церкви (Синодальный период), Сергиев Посад 2004.pl
dc.description.referencesЧетырина А. М., Религиозная лексика в толковых словарях конца XVIII – середины XIX века, „Известия РГПУ им. А. И. Герценa” 2006, серия: Общественные и гуманитарные науки, № 19, т. 2, с. 81-84, https://cyberleninka.ru/article/n/religioznaya-leksika-v-tolkovyh-slovaryah-kontsa-xviii-seredinyxix-veka [dostęp: 12.09.2018].pl
dc.description.referencesШмелькова В. В., Лексическая деархаизация в современном русском литературном языке, Пенза 2009.pl
dc.description.referencesKorzeniewska-Berczyńska J., Poszukiwanie drogi do świątyni i anomie demokracji zamiast sacrum. Z problematyki analizy socjolingwistycznej współczesnej publicystyki, [w:] Studia Rossica, t. 2, Związki interdyscyplinarne w badaniach rusycystycznych, Warszawa 1994, s. 181-188.pl
dc.description.referencesШмелькова В. В., Сущность процесса лексической деархаизации в современном русском литературном языке, Автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора филологических наук, Москва 2010.pl
dc.description.referencesЭлбакян Е. С., Милосердие и благотворительность в России, [в:] Российская цивилизация. Этнокультурные и духовные аспекты. Энциклопедический словарь, М. П. Мчедлов и др. (ред. кол.), Москва 2001, с. 195-199.pl
dc.description.referencesЯкимов П. А., О сущности понятия «религиозная лексика» в современной лингвистике, „Вестник ОГУ” 2011, № 11 (130), с. 74-76.pl
dc.description.referencesKorzeniewska-Berczyńska J., „Воинствующий безбожник” на неизведанном пути к тайнам духовности. Антропоцентрический анализ современной публицистики, [w:] Принципы и методы в филологии: конец XX в. Научно-методический семинар „Textus”, cборник статей, вып. 6, СПб – Ставрополь 2001, с. 396–399.pl
dc.description.referencesKorzeniewska-Berczyńska J., Особенности польской и российской „дороги к храму”, „Acta Polono-Ruthenica” 2007, t. 12, s. 129-135.pl
dc.description.referencesKowalska H., Współczesne dzieje i problemy Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej, [w:] Życie religijne i duchowość współczesnych Słowian, L. Suchanek (red.), Prace Komisji Kultury Słowian, t. 2, Kraków 2002, s. 7-25.pl
dc.description.referencesKucharska-Dreiss E., Teolingwistyka – próba popularyzacji terminu, [w:] Język religijny dawniej i dziś. Materiały z konferencji, Gniezno 15–17 kwietnia 2002, S. Mikołajczak, T. Węcławski (red.), Poznań 2004, s. 23-30.pl
dc.description.referencesKwiatkowska T., Zapożyczone leksemy języka rosyjskiego i polskiego z zakresu religii w nauce języka rosyjskiego, [w:] Русский язык в польской аудитории, A. Zych (red.), t. 2, Katowice 2008, s. 54–61.pl
dc.description.referencesLewicki R., Chrześcijaństwo. Słownik rosyjsko-polski, Warszawa 2002.pl
dc.description.referencesLewicki R., Terminologia wschodniego chrześcijaństwa w aspekcie przekładalności, [w:] Problemy technolingwistyki. Języki specjalistyczne 2, J. Lewandowski (red.), Warszawa 2002, s. 181-189.pl
dc.description.referencesLewicki R., Translaty w słowniku przekładowym – poszukiwanie i ustalanie, [w:] Na tropach translatów. W poszukiwaniu odpowiedników przekładowych, W. Chlebda (red.), Opole 2011, s. 159-165.pl
dc.description.referencesMarkunas A., Uczitiel T., Leksykon chrześcijaństwa rosyjsko-polski i polsko-rosyjski, Poznań 1999.pl
dc.description.referencesMarkunas A., К проблеме заглавных и малых букв в церковной лексике, „Przegląd Rusycystyczny” 2002, nr 4 (100), s. 116-128.pl
dc.description.referencesMentalność rosyjska. Słownik, A. de Lazari (red.), Katowice 1995.pl
dc.description.referencesMikołajczak-Matyja N., Definiowanie pojęć przez przeciętnych użytkowników języka i przez leksykografów, Poznań 1998.pl
dc.description.referencesMeyendorff J., Małżeństwo w prawosławiu. Liturgia, teologia, życie, Lublin 1995.pl
dc.description.referencesPazio-Wlazłowska D., Языковая картина мира россиян и ее отражение в сакральной лексике, [w:] Технологии гуманитарного поиска. Лингвистика. История, Белгород 2000, s. 50-51.pl
dc.description.referencesPazio-Wlazłowska D., Ograniczenia języka w charakterystyce sfery sacrum. Leksyka religijna w rosyjskim jednojęzycznym słowniku objaśniającym, [w:] Konstrukcje i destrukcje tożsamości, E. Golachowska, A. Zielińska (red.), t. 1, Wokół religii i jej języka, Warszawa 2011, s. 319-329.pl
dc.description.referencesPazio-Wlazłowska D., Obraz konceptu „церковь” we współczesnej prasie rosyjskiej – na materiale dziennika „Российская газета”, [w:] Chrześcijańskie dziedzictwo duchowe narodów słowiańskich, Seria III. Literatura. Język. Kultura. Historia, t. 1: Chrześcijaństwo w literaturze i języku, Z. Abramowicz, K. Korotkich (red.), Białystok 2016, s. 345-362.pl
dc.description.referencesPismo Święte Starego i Nowego Testamentu, w przekładzie z języków oryginalnych, Poznań – Warszawa 1980.pl
dc.description.referencesPrzybył E., Prawosławie, Kraków 2006.pl
dc.description.referencesPstyga A., Nowe słownictwo rosyjskie. Struktura formalna i semantyczna rzeczownika, Gdańsk 1994.pl
dc.description.referencesPuzynina J., Język wartości, Warszawa 1992.pl
dc.description.referencesRey-Debove J., Étude linguistique et sémiotique des dictionnaires français contemporains, Paris 1971.pl
dc.description.referencesRutkowski K., Leksyka konfesyjna w języku rosyjskim okresu radzieckiego, Białystok 2007.pl
dc.description.referencesRygorowicz A., Конфессиональная лексика в толковых словарях русского языка конца XX века, [w:] Русистика и современность. Языкознание 4, Z. Czapiga (red.), Rzeszów 2006, s. 50-59.pl
dc.description.referencesRygorowicz-Kuźma A., Parę uwag o wartościowaniu leksyki religijnej we współczesnych słownikach języka rosyjskiego, [w:] Wyraz i zdanie w językach słowiańskich 6, Opis. Konfrontacja. Przekład, M. Sarnowski, W. Wysoczański (red.), Wrocław 2008, s. 393-402.pl
dc.description.referencesRygorowicz-Kuźma A., Godność własna czy egoizm? O leksemach „самолюбие” i „себялюбие” w opisowych słownikach języka rosyjskiego, „Studia Wschodniosłowiańskie” 2008, t. 8, s. 161-166.pl
dc.description.referencesRygorowicz-Kuźma A., Losy greckiego zapożyczenia „filantropia” w języku rosyjskim, [w:] Chrześcijańskie dziedzictwo duchowe narodów słowiańskich. Seria II. Wokół kultur śródziemnomorskich, t. 2: Historia. Język. Kultura, Z. Abramowicz, J. Ławski (red.), Białystok 2010, s. 275-281.pl
dc.description.referencesRygorowicz-Kuźma A., Duma – cnota czy grzech? O leksemach „гордость” i „гордыня” w słownikach języka rosyjskiego, „Studia Wschodniosłowiańskie” 2011, t. 11, s. 251-258.pl
dc.description.referencesRygorowicz-Kuźma A., Terminologia prawosławna w rosyjsko-polskich słownikach ogólnych, „Acta Polono-Ruthenica” 2014, t. 19, s. 261-271.pl
dc.description.referencesRygorowicz-Kuźma A., Terminologia prawosławna w rosyjsko-polskich słownikach specjalistycznych, „Studia Wschodniosłowiańskie” 2015, t. 15, s. 405-414.pl
dc.description.referencesSchmemann A., Droga Prawosławia w historii, Białystok 2001.pl
dc.description.referencesSkowrońska-Płaczynta G., Сакральная лексика в современном русском языке, [w:] Nowe rosyjskie realia i ich odzwierciedlenie we współczesnym języku rosyjskim: materiały międzynarodowej konferencji naukowo-metodycznej (Warszawa, 5–6 maja 1994 r.), S. A. Chwatow, T. Miedziński (red.), Olsztyn 1994.pl
dc.description.referencesSkowrońska-Płaczynta G., Православие. Лингводидактические материалы для студентов русской филологии, cz. 1-2, Kraków 1995, 1998.pl
dc.description.referencesSkowrońska-Płaczynta G., Православие – из опыта составления лингводидактических материалов, [w:] Вопросы лингвистики и лингводидактики, Материалы конференции МАПРЯЛ, Kraków 1996, s. 299-302.pl
dc.description.referencesSkowrońska-Płaczynta G., O języku religijnym w prawosławiu rosyjskim, [w:] Od Biblii Wujka do współczesnego języka religijnego, ks. Z. Adamek, S. Koziara (red.), Tarnów 1999, s. 214-220.pl
dc.description.referencesSkowrońska-Płaczynta G., O kategoriach świętych w prawosławiu i ekwiwalentach ich rosyjskich nazw w języku polskim, [w:] Z problemów przekładu i stosunków międzyjęzykowych, T. Żeberek, T. Borucki (red.), Kraków 2002, s. 173-189.pl
dc.description.referencesSmółkowa T., Metodologiczne aspekty opisu współczesnych neologizmów i neosemantyzmów polskich, [w:] Leksyka słowiańska na warsztacie językoznawcy, Prace Slawistyczne nr 105, Warszawa 1997, s. 257–267.pl
dc.description.referencesSztolberg-Bybluk M., Podręczny słownik rosyjsko-polski i polsko-rosyjski terminów chrześcijańskich, Toruń 1994.pl
dc.description.referencesSzyłak J., Krajobraz po rewolucji, „W Drodze” 2000, nr 7 (323).pl
dc.description.referencesThom F., Drewniany język, Warszawa 1990.pl
dc.description.referencesWawrzyńczyk J., Wyrazy i zwroty związane z życiem religijnym w „wielkiej” leksykografii rosyjsko-polskiej, „Acta Polono-Ruthenica” 1997, t. 2, s. 315-322.pl
dc.description.referencesWideł-Ignaszczak M., Przekaz leksyki religijnej z języka polskiego na język rosyjski, Lublin 2017.pl
dc.description.referencesZmuda E., Stare czy nowe podejście badawcze. Teolingwistyka – zarys teorii i perspektywy badań, „Poradnik Językowy” 2017, z. 8 (747), s. 40–55.pl
dc.description.referencesŻurek M., Слово в меняющемся мире: обозначение возрожденных понятий духовной жизни и нравственности, [в:] Актуальные вопросы изучения русской литературы и культуры, Kraków 2001, с. 266–269.pl
dc.description.referencesŻurek M., Od dobroczynności i filantropii do wszechobecnego sponsoringu. Z aktualnych problemów leksyki polskiej i rosyjskiej, [w:] Wschód–Zachód. Dialog języków i kultur, G. Nefagina (red.), t. 1, Słupsk 2007, s. 322-325.pl
dc.description.referencesАлексеев А. А., Христианская терминология русского языка, [в:] Язык: история и современность. Сборник научных статей, Санкт-Петербург 1996, с. 81-87.pl
dc.description.referencesАлексеева М. О., Когнитивные аспекты изучения терминологии русского православия, „Известия Российского государственного педагогического университета им. А. И. Герцена” 2009, № 119, с. 197-202, https://cyberleninka.ru/article/n/kognitivnye-aspekty-izucheniya-terminologii-russkogopravoslaviya [dostęp: 12.09.2018].pl
dc.description.referencesАлексий II, Патриарх Московский и всея Руси, Доклад „Русская Православная Церковь на рубеже веков”, 13 августа 2000 г., „Журнал Московской Патриархии” 2000, № 9, с. 16-54.pl
dc.description.referencesАндреев Д., Роза мира, „Искусство кино” 1990, № 5, с. 131-146.pl
dc.description.referencesАндреева И. В., Баско Н. В., Православная Россия в русской литературе: культурологический словарь, Москва 2005.pl
dc.description.referencesАндрякова Т. В., Анализ определений некоторых религиозно-философских понятий (по текстам словарей и энциклопедий, изданных в России в конце XIX–XX в.), [в:] Свеча–2000, Религия в гуманитарном измерении баренцева региона, Архангельск 2001, с. 15-28.pl
dc.description.referencesАрсений, архиеп. Истринский, Русская Православная Церковь на рубеже XX–XXI вв., [в:] Православная энциклопедия. Русская Православная Церковь, Алексий II (ред.), Москва 2000, с. 12–25.pl
dc.description.referencesАрутюнова Н. Д., О „стыде” и „совести”, [в:] Логический анализ языка: Языки этики, Н. Д. Арутюнова, Т. Е. Янко, Н. К. Рябцева (ред.), Москва 2000, с. 54-78.pl
dc.description.referencesБелинский В. Г., Взгляд на русскую литературу 1847 года, [в:] А. И. Герцен в русской критике, Москва 1953.pl
dc.description.referencesБиблия. Книги Священного Писания Ветхого и Нового Завета, в русском переводе с приложениями, Брюссель 1989.pl
dc.description.referencesБатулина А. В., Лексикографическое представление религиозной лексики микрополя «титулы и обращения» в современных толковых словарях, „Проблемы истории, филологии, культуры” 2014, № 3 (45), с. 69-71.pl
dc.description.referencesБугаева И. В., Семантические процессы в религиозной лексике, [в:] III Международные Бодуэновские чтения: И. А. Бодуэн де Куртенэ и современные проблемы теоретического и прикладного языкознания. Труды и материалы, К. Р. Галиуллина, Г. А. Николаева (ред.), Казань 2006, с. 137-140.pl
dc.description.referencesБулычев Ю., Православие. Словарь неофита, Москва 2004.pl
dc.description.referencesВалгина Н. С., Активные процессы в современном русском языке, Москва 2003.pl
dc.description.referencesВениамин, Архиепископ Нижегородский и Арзамасский, Новая Скрижаль или Объяснение о церкви, о литургии и о всех службах и утварях церковных, т. 1-2, репринтное издание, Москва 1992.pl
dc.description.referencesВиноградов В. В., История слов, Москва 1999.pl
dc.description.referencesВолков С. С., О семантической эволюции библеизма, [в:] Лексическая и грамматическая семантика, Л. Н. Ушакова (ред.), Белгород 1998, с. 6-8.pl
dc.description.referencesГадомский А. К., Русская теолингвистика: история, основные направления исследований, „Стиль” 2010, t. 9, Београд, c. 357-374.pl
dc.description.referencesГак В. Г., Актантная структура грехов и добродетелей, [в:] Логический анализ языка: Языки этики, Н. Д. Арутюнова, Т. Е. Янко, Н. К. Рябцева (ред.), Москва 2000, с. 90-96.pl
dc.description.referencesГольберг И. М., Языковые образования сферы религии, [в:] Русистика на современном этапе, Москва 1999, с. 126-130.pl
dc.description.referencesГорбань О. А., Глагольная лексика как средство выражения религиозных понятий в древнерусском летописном тексте, „Вестник Волгоградского государственного университета”, серия 2, „Языкознание” 2010, № 1 (11), с. 6-13.pl
dc.description.referencesГорбачевич К. С., Нормы современного русского литературного языка, Москва 1978.pl
dc.description.referencesДамаскин (Орловский), игумен, Гонения на Русскую православную церковь в советский период, [в:] Православная энциклопедия. Русская Православная Церковь, Алекcий II (ред.), Москва 2000, с. 179-189.pl
dc.description.referencesДемычева В. В., Реактивация церковно-религиозной лексики в русском языке последних десятилетий (на материале агентивной лексики), [в:] Православие и русская литература, Арзамас 2004, с. 260-263.pl
dc.description.referencesДобротолюбие, в русском переводе святителя Феофана, Затворника Вышенского, т. 3, Блаженный Фаласий, Сотня Вторая, Москва 1888; Москва 2003 [reprint].pl
dc.description.referencesДобрушина Е. Р., Абсолютность добра и относительность блага или наоборот, „Вестник ПСТГУ, Филология” 2009, № 1 (15), с. 25-40.pl
dc.description.referencesДронова Л. П., Прилагательное „благой” в историко-культурном контексте, „Известия Уральского государственного университета” 2005, № 39, Гуманитарные науки, вып. 10, с. 185-190.pl
dc.description.referencesДуличенко А. Д., Русский язык конца XX столетия, Munchen 1994.pl
dc.description.referencesДушеполезные поучения аввы Дорофея, Издание Свято-Успенского Псково-Печерского монастыря, 1994.pl
dc.description.referencesДымарский М. Я., Словарь как потенциальное орудие манипуляции общественным сознанием, [в:] Слово в тексте, словаре и культуре, Н. Г. Бабенко (ред.), Калининград 2004, c. 5-16.pl
dc.description.referencesЕмельянова О. Н., Помета „устарелое” во 2-ом издании Малого Академического Словаря русского языка, „Речевое общение. Вестник Российской риторической ассоциации” 2000, вып. 1 (9), с. 9-17.pl
dc.description.referencesЕмельянова О. Н., Пометы, характеризующие хронологическое расслоение лексики в толковых словарях современного русского языка, „Речевое общение. Специализированный вестник” 2000, вып. 2 (10), с. 119-124.pl
dc.description.referencesЕмельянова О. Н., Стилистическая составляющая лексикографического описания (на материале толковых словарей современного русского языка), [в:] Русский язык сегодня, вып. 3, Проблемы русской лексикографии, Л. П. Крысин (ред.), Москва 2004, с. 84-90.pl
dc.description.referencesЕрмакова О. П., Концепты „совесть” и „зависть” в их языковом выражении, [в:] Русский язык сегодня, вып. 1, сб. статей, Крысин Л. П. (ред.), Москва 2000, с. 375-385.pl
dc.description.referencesЖивов В. М., Язык й культура в России XVIII века, Москва 1996.pl
dc.description.referencesЖуравлев С. А., Религиозная лексика и прагматика словаря, [в:] Русская и сопоставительная филология: состояние и перспективы. Международная научная конференция, посвященная 200-летию Казанского университета. Труды и материалы, К. Р. Галиуллин (ред.), Казань 2004, с. 290-291.pl
Występuje w kolekcji(ach):Książki / Rozdziały (WUwB)
Książki/Rozdziały (WFil)

Pokaż uproszczony widok rekordu Zobacz statystyki


Pozycja jest chroniona prawem autorskim (Copyright © Wszelkie prawa zastrzeżone)