REPOZYTORIUM UNIWERSYTETU
W BIAŁYMSTOKU
UwB

Proszę używać tego identyfikatora do cytowań lub wstaw link do tej pozycji: http://hdl.handle.net/11320/11398
Pełny rekord metadanych
Pole DCWartośćJęzyk
dc.contributor.authorPiechota, Dariusz-
dc.date.accessioned2021-08-17T08:36:13Z-
dc.date.available2021-08-17T08:36:13Z-
dc.date.issued2020-
dc.identifier.citationHumanistyka między narodami: interdyscyplinarne studia polsko-ukraińskie, redakcja naukowa Jarosław Ławski i Lucjan Suchanek, Białystok – Kraków 2020, s. 363-380pl
dc.identifier.isbn978-83-65696-69-4-
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11320/11398-
dc.description.abstractThis article is devoted to analyzing and interpreting two Polish novels (Stara baśń by Józef Ignacy Kraszewski and Drzewiej by Władysław Orkan) as a prefigured modern Slavic fantasy. It is worth mentioning that in the late nineteenth century the interest in the distant prehistory of nation was connected with critical diagnosis of the culture, which resulted in a longing for sources, for primitiveness. It was quickly recognized that technical civilization had a destructive impact on human relations, increasing social inequalities in economic and social terms. Developing industry destroyed the landscape irretrievably. The machine became a clear symbol of the profanation of the sacred order of nature, while the culture was degraded by progressive commercialization. The popularity of fantasy was primarily related to the created vision of the world before the Industrial Revolution, in which the old moral code, ethos and love of wild nature were in force. It resembled an idealized image of the feudal era. Although many researchers indicate that this genre appeared in Poland only in the second half of the twentieth century, its origins can be found in the literature of nineteenth century. Slavic fantasy, like its other varieties, refers to such literary genres as: historical novel, rogue romance, scientific fantasy. Regardless of the literary convention adopted by the author, the anthropomorphizing of deities and demons and the sacralization of space are present in Kraszewski’s and Orkan’s novels. Although their authors do not belong to the same generation, in their works we can point out many tangent points, characteristic for the fantasy genre, which will be the subject of this article. In both novels, the writers are fascinated by the pre-Christian culture of Slavs with many legends, stories about prehistoric times. The action of both novels takes place at a key historical moment for Poland, when Christianity is confronted with pagan beliefs, combining faith in supernatural forces and magic, guaranteeing cosmic order. The motif of fighting good against evil, is realized in both works in a diff erent way. In Stara baśń, it does not have a cosmic dimension, but concerns the conflict between Polanie and the invaders. In Orkan’s work it manifests itself in the fight between Prokop and Daniel for Jewka’s sake. The space in both novels is enriched with elements of folklore with numerous references to Slavic myths, stories and legends. Deities and demons appearing in the novels make the boundary between the real world and the magical fairy-tale blurred. An important role in the novels plays nature, which is spiritual in a romantic way.pl
dc.language.isoplpl
dc.publisherTemida 2, przy współpracy Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstokupl
dc.relation.ispartofseriesColloquia Orientalia Bialostocensia;45-
dc.relation.ispartofseriesStudia Odeskie;6-
dc.subjectSlavic fantasypl
dc.subjectfolklorepl
dc.subjectnaturepl
dc.subjectspacepl
dc.subjectSlavic mythologypl
dc.titleU źródeł fantasy słowiańskiej. Na marginesie lektury Starej baśni Józefa Ignacego Kraszewskiego oraz Drzewiej Władysława Orkanapl
dc.title.alternativeAt the source of Slavic fantasy on the sidelines of reading Stara baśń by Józef Ignacy Kraszewski and Drzewiej by Władysław Orkanpl
dc.typeBook chapterpl
dc.rights.holder© Copyright by Temida 2, Białystok 2020pl
dc.rights.holder©Copyright by Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2020-
dc.description.BiographicalnoteDARIUSZ PIECHOTA – doktor nauk humanistycznych, asystent w Katedrze Badań Porównawczych i Edytorstwa w Kolegium Literaturoznawstwa Uniwersytetu w Białymstoku; członek Laboratorium Animal Studies – Trzecia Kultura, nauczyciel języka angielskiego w Zespole Szkół nr 3 im. Marii Dąbrowskiej w Puławach. Autor książek: Między utopią a melancholią. W kręgu nowoczesnej i ponowoczesnej literatury fantastycznej (2015), Pozytywistów spotkania z naturą. Szkice ekokrytyczne (2018). Współredaktor serii Zielona Historia Literatury: Emancypacja zwierząt? (2015), Ekomodernizmy (2016), Między empatią a okrucieństwem (2018), (Nie)zapomniane zwierzęta (w druku). W kręgu jego zainteresowań badawczych znajdują się: literatura drugiej połowy XIX wieku, współczesna kultura popularna, animal studies, ekokrytyka oraz nauczanie języka polskiego jako obcego.pl
dc.description.AffiliationUniwersytet w Białymstokupl
dc.description.referencesBobrowski J., Wrona M., Mitologia słowiańska, Olszanica 2018.pl
dc.description.referencesBursztyńska H., Z zagadnień ideologii „Starej baśni” Józefa Ignacego Kraszewskiego, [w:] Powieść polska XIX wieku. Interpretacje i analizy, red. L. Ludorowski, Lublin 1992.pl
dc.description.referencesDanek W., Sprawy słowiańskie w życiu i twórczości Kraszewskiego, „Pamiętnik Literacki” 1963, z. 2.pl
dc.description.referencesDanek W., Wstęp, [w:] J.I. Kraszewski, Stara baśń. Powieść z IX wieku, Wrocław 1975.pl
dc.description.referencesDurczak J., Rozmowy z ziemią. Tradycja przyrodopisarska w literaturze amerykańskiej, Lublin 2010.pl
dc.description.referencesFiedorczuk J., Cyborg w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki, Gdańsk 2015.pl
dc.description.referencesGemra A., Fantasy – powrót romansu rycerskiego, „Literatura i Kultura Popularna” 1998, t. 7.pl
dc.description.referencesGemra A., E. Rudolf E., Fantasy, [w:] Słownik literatury popularnej, red. T. Żabski, Wrocław 2006.pl
dc.description.referencesHutnikiewicz A., Młoda Polska, Warszawa 2002.pl
dc.description.referencesIhnatowicz E., Literatura polska drugiej połowy XIX wieku (1864–1914), Warszawa 2000.pl
dc.description.referencesJedlicki J., Świat zwyrodniały. Lęki i wyroki krytyków nowoczesności, Warszawa 2000.pl
dc.description.referencesKolbuszewski J., Wstęp, [w:] Tatry i górale w literaturze polskiej. Antologia, Wrocław 1982.pl
dc.description.referencesKopaliński W., Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 1988.pl
dc.description.referencesKopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 2017.pl
dc.description.referencesKraszewski J.I., Stara baśń. Powieść z IX w., Wrocław 1975.pl
dc.description.referencesKrzyżanowski J., Romantyczny historyzm „Starej baśni”. Paralele, Warszawa 1977.pl
dc.description.referencesKubicka H., Tam, gdzie czai się zło. Przestrzeń w horrorze jako mechanizm budzenia strachu, „Literatura i Kultura Popularna” 2010, t. 16.pl
dc.description.referencesLinkner T., Mitologia słowiańska w literaturze Młodej Polski, Gdańsk 1991.pl
dc.description.referencesMajkowski T.Z., W cieniu białego drzewa. Powieść fantasy w XX wieku, Kraków 2013.pl
dc.description.referencesMakowiecki A.Z., Literatura Młodej Polski, Warszawa 1999.pl
dc.description.referencesMroczkowski P., Historia literatury angielskiej. Zarys, Wrocław 2004.pl
dc.description.referencesOlszewska M.J., O duchowej potrzebie chrześcijaństwa (Józef Ignacy Kraszewski: od „Starej baśni” do „Królewskich synów”, [w:] tejże, Drogi nadziei. Polska proza historyczna z lat 1876– 1939 wobec kryzysu kultury. Wybór, Warszawa 2009.pl
dc.description.referencesOramus D., Gatunki i podgatunki. Podziały gatunkowe w obrębie fantastyki, [w:] tejże, O pomieszaniu gatunków. Science fiction a postmodernizm, Warszawa 2010.pl
dc.description.referencesOrkan W., Drzewiej, Warszawa 1950.pl
dc.description.referencesPaczoska E., Zakopiańskie środowisko artystyczne przełomu wieków. Poszukiwania intelektualne i duchowe, [w:] Wybory wartości. Inteligencja polska u schyłku XIX i na początku XX wieku, red. nauk. E. Rekłajtis, Lublin 1996.pl
dc.description.referencesPaczoska E., Od utopii artystycznej do allotopii, [w:] tejże, Prawdziwy koniec XIX wieku. Śladami nowoczesności, Warszawa 2010.pl
dc.description.referencesPanecka E., Literatura brytyjska na przełomie wieków, [w:] Historia literatury światowej, t. 6: Modernizm, Warszawa 2005.pl
dc.description.referencesPiechota D., „Ogniem i mieczem” Henryka Sienkiewicza jako prefiguracja fantasy słowiańskiej, „Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego” 2017, nr 3.pl
dc.description.referencesPigoń S., Przedmowa, [w:] W. Orkan, Drzewniej. Powieść, Warszawa 1950.pl
dc.description.referencesTrębicki G., Fantasy. Ewolucja gatunku, Kraków 2007.pl
dc.description.referencesTrześniowski D., Młodopolskie źródła fantasy. „Trylogia księżycowa” Jerzego Żuławskiego, [w:] Modernistyczne źródła dwudziestowieczności, red. M. Dąbrowski, A. Makowiecki, Warszawa 2003.pl
dc.description.referencesŻukowska E., Mityczne struktury fantasy słowiańskiej, [w:] Fantastyczność i cudowność. Wokół źródeł fantasy, red. B. Trocha, T. Rajtaczak, Zielona Góra 2009.pl
dc.description.firstpage363pl
dc.description.lastpage380pl
dc.identifier.citation2Humanistyka między narodami: interdyscyplinarne studia polsko-ukraińskie, redakcja naukowa Jarosław Ławski i Lucjan Suchanekpl
dc.conferenceMiędzynarodowa Konferencja Naukowa "Współpraca naukowa humanistów ukraińskich i polskich. Historia - idee - projekty", Kijów 20-21 września 2019 r.pl
dc.identifier.orcid0000-0002-7943-384X-
Występuje w kolekcji(ach):Książki / Rozdziały (Temida2)
Materiały konferencyjne (WFil)
Międzynarodowa Konferencja Naukowa "Współpraca naukowa humanistów ukraińskich i polskich. Historia - idee - projekty", 20-21 września 2019

Pliki w tej pozycji:
Plik Opis RozmiarFormat 
D_Piechota_U_zrodel_fantasy_slowianskiej.pdf361,52 kBAdobe PDFOtwórz
Pokaż uproszczony widok rekordu Zobacz statystyki


Pozycja jest chroniona prawem autorskim (Copyright © Wszelkie prawa zastrzeżone)