Социокультурные факторы формирования “морального сообщества” в прессе Беларуской Христианской Демократии межвоенного периода

Abstract

Białoruska Chrześcijańska Demokracja (od 1936 r. – Białoruskie Zjednoczenie Narodowe) została założona w maju 1917 r. przez grupę katolickich księży-Białorusinów i świeckich Białorusinów-katolików w Piotrogradzie jako Zjednoczenie Chrześcijańsko-Demokratyczne. Od początku historii BChD prasa odgrywała kluczową rolę nie tylko w upowszechnianiu ideologii chrześcijańsko-demokratycznej, ale także w kształtowaniu sfery publicznej, opinii publicznej i inspirowaniu udziału chłopów w polityce i procesach modernizacji. Do organów prasowych BChD obok „Krynicy” (w latach 1925-1937 – „Biełaruskaja Krynica”) należały również: „Chryścijanskaja Dumka” (1928-1939), „Samapomacz” (1932-1939), „Szlach Moładzi” (1929-1939), „Szlach biełaruskaha studenta” (dodatek do „Szlachu Moładzi”, 1938-1939). Wszystkie były wydawane w Wilnie w języku białoruskim zapisywanym zarówno alfabetem łacińskim, jak i cyrylicą. Pod pojęciem «wspólnoty moralnej» w niniejszej rozprawie doktorskiej rozumie się grupę politycznie i społecznie aktywnych Białorusinów, do której bezpośrednio należeli zwolennicy ideologii i członkowie Białoruskiej Chrześcijańskiej Demokracji na wsi, a pośrednio także inni Białorusini zaangażowani w życie polityczne, społeczne i gospodarcze, czytający prasę BChD-BZN. Jest to wspólnota oparta na kryteriach moralnych, jednocząca intelektualistów, polityków i nową kadrę wiejskich działaczy. Czynniki społeczno-kulturowe w prasie BChD-BZN odgrywały zasadniczą rolę w rozpowszechnianiu nowych wartości w środowisku białoruskich chłopów. Przyjmując te wartości, chłopi powinni stać się nowoczesnymi, co utożsamiało ich ze „wspólnotą moralną”.

Belarusian Christian Democracy (from 1936, Belarusian National Association) was founded by a group of Belarusian Roman Catholic priests and lay Catholic activists in May 1917 in Petrograd, Russia, as Christian Democratic Association. From the early history of BChD, periodical press played a key role not only in the dissemination of Christian democratic ideology but also in the shaping of public sphere and public opinion, stimulating peasant participation in politics and processes of modernization. Specifically, this study focuses on the territory of Poland’s four northeastern voivodeships (Bialystok, Wilno, Polesie and Nowogródek). The periodicals in question included“The Wellspring” (beginning from 1925 “The Belarusian Wellspring”), “Christian Thought” (1928-39), ”Self-Help” (1932-39), ”Path of Youth” (1929-39), “Path of Belarusian Student” (published in 1938-39 as a supplement to “Path of Youth”). They all were published in Vilniain Belarusian in both Latin and Cyrillic characters. The “moral community” here is understood as agroup bringing together the ideological supporters and members of BChD in rural areas and indirectly other Belarusian intellectuals, politicians and socio-political and cultural activists and correspondents in rural areas and small towns, those who read Belarusian Christian Democratic press.This community is based on moral criteria shared by the intellectuals, politicians and the group of new rural activists. The sociocultural factors in the BChD press played a key role in dissemination of new values among Belarusian peasants. Accepting these new values, the peasants were to become modern thus identifying with the “moral community”.