„Gloria victis” Элізы Ажэшка: канцэпцыя асобы паўстанца і прыроды

Abstract

Artykuł omawia specyfikę artystycznej ekspresji tematu walki narodowo-wyzwoleńczej, jak również koncepcję osoby powstańca oraz przyrody w zbiorze Elizy Orzeszkowej Gloria victis (1910). Myśląc o relacji „człowiek a przyroda”, polska pisarka odnotowała dialektyczne połączenie analizy społecznej i psychologicznej, co przyczyniło się do jej przeniknięcia praw życia i historii. W artykule zostało podkreślone to, że nie piękno samo w sobie, lecz uduchowienie krajobrazów w utworach E. Orzeszkowej poprzez myśli i uczucia bohaterów składa sią na poetyckość jej prozy. W zbiorze Gloria victis pisarka wykorzystała nowe trendy artystyczne w opisie przyrody: kolorystyczną i stylistyczną intensywność, metaforyczność, gradację skomplikowaną powtórzeniami.

The topic of the paper is the specificity of artistic expression of Polish battle for national liberation, as well as the idea of an insurgent and nature in the collection of short stories by Eliza Orzeszkowa, “Gloria victis”. While reflecting upon the relationship between humans and nature, this Polish writer noticed the dialectic connection between social and psychological analysis, which contributed to her penetration of life and history. As was emphasised in the paper, in Orzeszkowa’s writings, it is not beauty in itself, but rather the spiritualization of landscapes through thoughts and feelings of her characters contribute to the poetic quality of her work. In the “Gloria victis” collection, Orzeszkowa made use of new artistic trends of describing nature: intensity of colour and style, metaphors, the gradation complicated by repetitions.