Język i kultura. Współczesne konteksty badawcze i dydaktyczne

Abstract

Zgromadzone w tomie „Język i kultura. Współczesne konteksty badawcze i dydaktyczne” teksty dotyczą badań i wdrożeń dydaktycznych z zakresu języka rosyjskiego. Wyniki tak eksploracji teoretycznych, jak i glottodydaktycznych obejmujących język rosyjski mają szczególne znaczenie w dobie globalizacji i postrzegania języka angielskiego jako lingua franca współczesnego świata. Pokazują one, że istnieje przestrzeń dla innych języków i potrzeba prowadzenia analiz naukowych w celu lepszego poznania i zrozumienia innych kultur, ponieważ język i kultura są ze sobą ściśle powiązane. Konstatacja ta rodzi dalsze pozytywne konsekwencje – poprawia się jakość kontaktów między jednostkami i grupami społecznymi reprezentującymi różne kultury i mówiącymi w różnych językach, w tym też w języku rosyjskim. Ze względu na wieloaspektowy charakter prowadzonych dyskusji książka została podzielona na trzy części. Są to: „Język rosyjski – kultura – teksty poetyckie”, „Język rosyjski – aspekty badawcze” oraz „Język rosyjski jako obcy – ujęcie glottodydaktyczne”. Część pierwsza dotyczy zagadnień koncentrujących się na języku rosyjskim i szeroko rozumianej kulturze rosyjskiej. Z perspektywy porozumiewania się interkulturowego zarówno rozważania teoretyczne na temat języka, jak i praktyczne są niezwykle istotne, ponieważ, jak już zostało wyżej powiedziane, język jest silnie powiązany z kulturą, a kultura z językiem. Maria Kossakowska Maras analizuje fenomen gościnności rosyjskiej. Autorka na podstawie przeprowadzonego badania konstatuje, że rozumienie gościnności przez Rosjan zmienia się wraz ze zmianami zachodzącymi w społeczeństwie. Kolejny tekst również odnosi się do kultury rosyjskiej, ale w zupełnie innym kontekście – dotyczy utworów poetyckich. Alina Galimullina bada kategorię osoby w poezji Josifa Brodskiego, poszukuje w tekście poetyckim egocentrycznego modelu komunikacji i sposobów jego wyrażania. Część druga gromadzi teksty poświęcone zagadnieniom szczegółowym, wynikającym z przeprowadzonych badań nad językiem rosyjskim. Ałła Lichaczowa na podstawie analiz socjolingwistycznych wywiadów, w tym z obcokrajowcami, oraz publikacji sieciowych podejmuje rozważania na temat statusu języka rosyjskiego na Litwie, związanego ze wzrostem liczby imigrantów i turystów rosyjskojęzycznych w tym kraju. Przedmiotem zainteresowań Macieja Walczaka są rosyjskie i polskie rzeczowniki oraz przymiotniki z rdzeniem мудр- / mądr(z)- / mędr(z)- zbadane pod kątem właściwości morfologicznych, semantycznych i słowotwórczych. Dwa kolejne teksty prezentują wyniki badań opartych na materiale rosyjskojęzycznym w konfrontacji ze zwrotami hiszpańskojęzycznymi. Marc Ruiz Zorilla i Aleta Aidarova dokonują przeglądu jednostek frazeologicznych z komponentem drzewo lub analogicznym pojęciem ze znaczeniem charakterystyki człowieka. Celem analizy jest określenie, w jakim stopniu leksyka ta ukazuje cechy narodowo kulturowe. Andrey Zaynuldinov, na materiale rosyjskiej i hiszpańskiej leksyki i frazeologii, analizuje leksykalno frazeologiczną grupę semantyczną drewniany, w której można obserwować typowe wzorce tworzenia i funkcjonowania negatywnej oceny emocjonalnej. Wyniki badań glottodydaktycznych, ukazujące czynniki i uwarunkowania, które wpływają na proces i efekty nauczania oraz uczenia się języka rosyjskiego jako obcego, są tematem trzeciej części monografii. Joanna Osipowa Policha prezentuje wyniki badania przeprowadzonego wśród studentów filologii rosyjskiej zagrożonych dysleksją. Autorka wykazuje, że tego typu diagnozy są niezbędne w kształceniu językowym na poziomie szkoły wyższej, ponieważ mogą usprawnić nauczanie i uczenie się języka obcego. Joan Castellví i Diana Gamirova koncentrują się na problemie przyswajania prawidłowego akcentu w procesie nauczania i uczenia się języka rosyjskiego jako obcego. Problematyka miejsca frazeologizmów w dydaktyce szkoły po-nadpodstawowej stanowi temat rozważań Marzanny Karolczuk. Autorka przedstawia wyniki analizy podstawy programowej oraz podręczników do nauki języka rosyjskiego. Karolina Gołąbek, autorka ostatniego tekstu tej części, analizując dwa certyfikowane egzaminy opracowane przez Państwowy Instytut Języka Rosyjskiego im. A. S. Puszkina w Moskwie we współpracy z Rosyjską Izbą Przemysłowo Handlową oraz przez Państwowy Uniwersytet w Sankt Petersburgu, szuka odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu egzaminy z rosyjskiego języka biznesu spełniają wymagania testowania dla potrzeb zawodowych.