Wychowanie obywatelskie w procesie edukacji wczesnoszkolnej

Abstract

Rozprawa doktorska odnosi się do procesu wychowania obywatelskiego dzieci w młodszym wieku szkolnym w szkołach podstawowych powiatu białostockiego, wspieranego analizami środowiska rodzinnego i lokalnego badanych uczniów i szkół. Podstawy teoretyczne tworzą: Społeczno-poznawcza teoria rozwoju L. S. Wygotskiego, Ekologiczna teoria rozwoju społecznego U. Bronfenbrennera i Koncepcja edukacji regionalnej J. Nikitorowicza. W rozprawie przyjęto paradygmat pragmatyczny, ze strategią badań mieszanych i z odmianą procedury transformatywnego badania mieszanego jako perspektywy kluczowej dla koncepcji obejmującej badania ilościowe i jakościowe. Analizom poddano sposoby realizacji przez nauczycieli treści wychowania obywatelskiego w odniesieniu do wytycznych „Podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych oraz działania wychowawcze rodziców w tym obszarze. Badania wykonano w 23 szkołach podstawowych w powiecie białostockim. Zbadano 1229 osób. W badaniach posłużono się metodą sondażu diagnostycznego, testu pedagogicznego, studium przypadku – monografia pedagogiczna. W pracy zawarto autorską analizę atutów i słabości sposobów realizacji wychowania obywatelskiego w badanych szkołach na I etapie edukacyjnym oraz bieżące szanse i zagrożenia, których wskazanie pozwoliło na budowanie wspólnoty dzieci, rodziców, nauczycieli i środowiska lokalnego jako społeczności obywatelskiej.

The doctoral dissertation relates to the process of civic education of younger school-age children in primary schools of the Białystokpoviat, supported by analyzes of the family and local environment of the studied students and schools. The theoretical foundations are: L. S. Vygotski's socio-cognitive development theory, U. Bronfenbrenner's ecological theory of social development and J. Nikitorowicz's concept of regional education. In the dissertation, the pragmatic paradigm was adopted, with the mixed research strategy and the variant of the transformative mixed research procedure as the key perspective for the concept of quantitative and qualitative research. The methods of implementing the content of civic education by teachers were analyzed in relation to the guidelines on "General curriculum basis for primary schools and parents' educational activities in this area. The research was carried out in 23 primary schools in the Białystokpoviat. 1229 people were examined. The research used the method of diagnostic survey, pedagogical test, case study - pedagogical monograph. The work contains an original analysis of the strengths and weaknesses of the ways of implementing civic education in the studied schools at the first stage of education, as well as the current opportunities and threats, the identification of which allowed to build a community of children, parents, teachers and the local environment as a civic community.