Kobieca przemoc ekonomiczna w Polsce

Abstract

Początki zainteresowania przemocą ekonomiczną na świecie przypadają na lata osiemdziesiąte XX w., ale badania akademickie na ten temat, w niewielkim zresztą zakresie, podjęto dopiero dziesięć lat później. Przemoc ekonomiczna jest zjawiskiem psychologicznym, zachowaniem mającym na celu kontrolę zdolności partnerki lub partnera do nabywania, utrzymywania i korzystania z zasobów ekonomicznych. Sprawca, obok kontroli finansowej, dąży do psychicznego uzależnienia, upokorzenia i manipulowania ofiarą w celu jej podporządkowania. Katalog działań obejmuje kilkanaście różnych zachowań przemocowych. Przemoc ekonomiczna nie pozostawia widocznych śladów i dlatego nazywa się ją „przezroczystym problemem”. Pojawia się w związkach określanych jako bliskie relacje, bez względu na sytuację materialną, wykształcenie i wiek. Ofiarami tej przemocy mogą być partnerzy tworzący związek, ale także osoby niedołężne ze względu na starość lub chorobę. Polskie badania ankietowe z lat 2010 i 2014 pokazują, że sprawcami przemocy ekonomicznej są też kobiety. W wyniku tych badań opisano przede wszystkim skalę zjawiska, opierając się na analizie deklaracji respondentów sklasyfikowanych w grupach świadków pośrednich, ofiar mężczyzn, sprawczyń kobiet oraz świadków bezpośrednich.

The idea of economic violence started to be widely discussed in 1980s but the scientific research on the issue didn’t appear until ten years later. Economic violence is a psychological phenomenon – a coercive behavior pattern intended to control the partner’s ability to acquire, maintain and use economic resources. The main purpose of an abuser is to gain and maintain power over the partner by threatening the victims’ security and ability to achieve economic independence. Various forms of economic abuse may generally coexist within the same relationship. This form of coercive behavior leaves no visible traces, and is therefore referred to as a “transparent problem”. Economic violence often takes place between people in close relationships regardless of their material status, education and age, but may also affect elderly people because of their health problems or advanced age. The results of Polish surveys conducted between 2010 and 2014 helped to highlight the scale of the problem and revealed that women are as likely to be abusive to men. The research was based on declarations of the respondents divided into the following groups: indirect witnesses, male victims, female abusers and direct witnesses.