Nastolatki gotują Sabiny Witkowskiej – bestsellerowa książka kucharska dla młodzieży na polskim rynku wydawniczym w latach 80. XX wieku i jej współczesna recepcja

Abstract

Ważnym obszarem transpozycji komunistycznego dziedzictwa do współczesnej kultury popularnej oraz nostalgicznych z nią utożsamień jest kultura i sztuka kulinarna epoki PRL. Artefaktem poddawanym refleksji badawczej w tym kontekście często są książki kucharskie. Jednak te adresowane do dzieci i młodzieży właściwie się nie pojawiają, choć wyraźnie zaznaczyły swą obecność na ówczesnym rynku wydawniczym. Niektóre z nich ze względu na swoją popularność osiągnęły nawet status bestsellerów, pozycji „kultowych”, urastających do rangi tekstu kulturowego, symbolizujących kulinarne doświadczenia, wartości i postawy pokolenia młodych ludzi dorastających w czasach Polski Ludowej. W artykule bliższej charakterystyce została poddana książka kucharska Nastolatki gotują Sabiny Witkowskiej, która jest najczęściej wydawanym w PRL poradnikiem kucharskim intencjonalnie adresowanym do nastoletniego odbiorcy. Publikacja po raz pierwszy ukazała się w 1982 roku nakładem Państwowego Wydawnictwa Ekonomicznego. W latach 1984–1989 książkę wznowiono czterokrotnie, a jej łączny nakład wyniósł 550 tysięcy egzemplarzy. W artykule wskazane zostały czynniki, które zagwarantowały publikacji status bestsellera oraz rozpoznawalność wśród pokolenia ówczesnych nastolatków. Podjęte zostały ustalenia dotyczące obecności książki we współczesnej przestrzeni komunikacyjnej (przede wszystkim internetowej), identyfikacji „świadectw lekturowych”, dokumentujących funkcjonowanie książki w społecznym obiegu czytelniczym oraz interakcjach komunikacyjnych pomiędzy czytelnikami.

An important area of transposition of communist heritage into contemporary popular culture and nostalgic identifications with it is the culinary culture and art of the communist era. The artifact subjected to research reflection in this context is often cookbooks. However, those addressed to children and young people do not actually appear, although they clearly marked their presence in the publishing market of the time. The artifact subjected to research reflection in this context is often cookbooks. However, those addressed to children and young people do not appear, although they marked their presence in the publishing market of the time. Due to their popularity, some of them even reached the status of bestsellers, “cult” items, rising to the status of a cultural text, symbolizing the culinary experiences, values, and attitudes of a generation of young people growing up in the People’s Republic of Poland. The article takes a closer look at the cookbook Nastolatki gotują by Sabina Witkowska, which is the most widely published cookbook in the People’s Republic of Poland intentionally aimed at a teenage audience. The publication was first published in 1982 by the Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne. The book was reissued four times between 1984 and 1989, with a total circulation of 550,000 copies. The article identifies the factors that guaranteed the publication’s bestseller status and recognition among the generation of teenagers at the time. Findings are made on the presence of the book in the contemporary communication space (primarily online), the identification of “reading testimonies”, and documenting the functioning of the book in the social circulation of reading, and communication interactions between readers.