A new regulation on State Treasury responsibilities for the damage done while executing official authority

Abstract

Current legislation of State Treasury responsibilities in the Polish Civil Code is in force from 1st Sept. 2004. The literature states that the amendment of the Civil Code of the State Treasury for the damage caused by exercising public authority includes three significant changes in comparison to the legal state before the amendment. The first is ideological, and the next two are of systemie nature. The first amendment should be particularly emphasized since it means the total departure from the rules previously in force and is a novelty in the entire system of accountability of public authority in the Polish civil law. This change affects the structure of the State Treasury's responsibility. Within its framework, in order to better identify its essence, we can distinguish two aspects, namely the adoption of the State Treasury's responsibility for the damage done by an officer and the other one, which is consistent with the first, a departure from the personal relationship of injury to the officer of the state in favor of a functional relationship - the exercise of public authority. Systemie changes regard in particular the fonnation of the State Treasury on the premise of unlawfulness on the basis of objective criteria. The liability premise of Art. 417 CC is not the fault of the entity perfonning public authority, but unlawful exercise of public authority. The second change of a systemie character relates to, without any doubts and disputes, including strict liability under Art. 417 § 1 CC only the imperious sphere - the empire. The amendment act introduced significant changes to the scope of liabilities of the public authority organs for prescriptive acts and individual adjudications. The legislative basis was Art. 4171 CC, that is lex specialis to Art. 417 CC. Art. 4172 CC provides for the reparation of the damage which resulted from executing public authority (in accordance with law), but not in the situation when it would be unjustified to burden the effects on the aggravated party only. The State Treasure under Art. 4172 CC is liable under the rightness rule. The new regulation introduced to the Polish Civil Code regarding the State Treasure liability for damages done while executing public authority can be considered an adaptation to the market economy rules.

Obecne uregulowanie odpowiedzialności Skarbu Państwa w polskim Kodeksie cywilnym obowiązuje od dnia 1 września 2004 r. W literaturze wyróżnia się w związku z nowelizacją, trzy istotne zmiany w porównaniu do poprzedniego stanu prawnego. Szczególne znaczenie należy przypisać pierwszej z nich, o charakterze ideologicznym. Dotyczy ona konstrukcji odpowiedzialności Skarbu Państwa jako odpowiedzialności za czyn własny; oznacza również odejście od podmiotowego powiązania wyrządzenia szkody z funkcjonariuszem państwowym na rzecz powiązania funkcjonalnego - wykonywania władzy publicznej. Druga zmiana obejmuje przesłankę odpowiedzialności Skarbu Państwa, jaką jest niezgodność z prawem. Kolejna zmiana łączy się ze sferą działania. Zaostrzoną odpowiedzialność na podstawie art. 417 § 1 kc. Skarb Państwa ponosi wyłącznie za działania w sferze władczej - imperium, nie zaś w sferze dominium. Ustawa nowelizacyjna wprowadziła istotne zmiany w odpowiedzialności organów władzy publicznej za akty normatywne oraz indywidualne rozstrzygnięcia. Podstawą prawną jest tu art. 4171 kc „który stanowi lex specialis wobec art. 417 kc. Przepis art. 4172 kc. przewiduje natomiast naprawienie szkody, która jest następstwem wykonywania władzy publicznej w sposób zgodny z prawem, ale w sytuacji gdyby było niesłuszne aby skutki wyrządzenia szkody obciążały wyłącznie poszkodowanego. Można uznać, że wprowadzona w polskim Kodeksie cywilnym nowa regulacja odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej przystosowała przepisy do reguł gospodarki rynkowej.