L'umanesimo totale nel pensiero di Antonio Rosmini

Abstract

La filosofia personalistica di Rosmini è certamente di grande attualità per l'umanità del terzo millennia in quanta afferma con vigore il rispetto della dignità umana e tende a stabilire il primato della persona, della vita morale e dei valori che la costituiscono. Tutta la filosofia del pensatore roveretano è «vera e totalmente vera» e presta massima attenzione all'uomo nella totalità del sua essere e dover essere. Solo la «verità intera» è perfezionatrice dell'uomo e la filosofia che non Io migliora è vana e falsa afferma il filosofo. Fonte dell'unita è Io spirito e le essenze, che esistono grazie allo spirito, sano quei legami intimi e spirituali che unizzano nella verità tutte le cose e costituiscono nella unità indivisibile il soggetto. Valori come giustizia, bene, verità e simili sono considerati nel più alta potenziale di vita e per Rosmini ognuno di essi è una fede. Ciò che si coglie, seguendo il percorso spirituale e culturale di Rosmini, è una continua ricerca di verità, un atteggiamento mai statico, sempre in tensione ad individuare la scelta conforme alla volontà di Dio. Rosmini, dunque, rappresenta uno dei rari filosofi che ha irrobustito il personalismo con le ragioni scientifiche di una filosofia rivolta a fortificare la cifra peculiare della persona, cogliendone per primo la struttura metafisica nell'inabitazione dell'idea dell'essere che è manifestazione dell'assolutezza in dignità della persona.

Refleksje filozoficzne Rosminiego dotyczące osoby ludzkiej są z cała pewnością bardzo aktualne dla społeczeństwa trzeciego tysiąclecia, ponieważ wyraża się w nich entuzjastyczny szacunek dla godności ludzkiej oraz próba ustalenia prymatu osoby, moralnego życia i wartości, które ją tworzą. Cała filozofia myśliciela z Rovereto jest „prawdziwa i w pełni prawdziwa" i skupia się na człowieku jako na bycie w kontekście całości oraz na tym jaki ten byt powinien być. Tylko "prawda wewnętrzna" udoskonala człowieka a filozofia, która go nie polepsza jest zbędna i fałszywa - przyznaje filozof. Źródłem jedności jest duch i esencje, które istnieją dzięki duchowi. To te intymne i duchowe więzi łączą w prawdę wszystkie rzeczy i tworzą podmiot o nierozerwalnej jedności. Wartości takie jak sprawiedliwość, dobro, prawda i podobne są uważane za największy potencjał życia i dla Rosminiego każdy z nich jest wiarą. Podążając ścieżką duchową i kulturową Rosminiego zauważa się ciągłe poszukiwanie prawdy, wyczuwa się zachowanie, które nigdy nie jest statyczne, ponieważ stara się on dokonać wyboru zgodnego z wolą Boga. Rosmini jest więc, co się rzadko zdarza, filozofem, który uzasadnia personalizm dowodami naukowymi a jego filozofia jest skierowana w stronę wzmocnienia unikalnej istoty człowieka, ujmując najpierw jego strukturę metafizyczną przepełnioną ideą istnienia, która jest przejawem absolutu w godności człowieka.

Rosmini's philosophical reflections on the human being are certainly very up-to-date for the society of the third millennium, as they express enthusiastic respect for human dignity and the attempt to establish primacy of a person, moral life and values, which create them. The whole philosophy of thinker from Rovereto is "real and true" and focuses on man as a holistic being and on the way it should be. Only "inner truth" improves the human being and the philosophy that does not make it better is redundant and erroneous - the philosopher claims. The source of unity is the spirit and essences that exist thanks to the spirit. These intimate and spiritualties combine all things in truth and form an entity of indissoluble unity. Values such as justice, good, truth and similar virtues, are considered the largest potential for life and each of them means faith for Rosmini. Following the spiritual and cultural path of Rosmini, one notes the continued search for truth, one senses never static behavior, because the philosopher seeks to make a choice in line with the will of God. Rosmini, is therefore, somewhat unusualy, a philosopher who justifies personalism using scientific evidence and his philosophy is directed towards strengthening the unique human being, referring first to his metaphysical structure overfilled by an idea of existence, which is a manifestation of the absolute in human dignity.