Legislacja samorządu terytorialnego w ujęciu procesowym oraz materialnym

Abstract

Legislacja jednostek samorządu terytorialnego może być rozpatrywana jako pewne postępowanie oraz jako jego efekt w postaci aktu prawnego normującego określoną kategorię spraw. Powyższe zróżnicowanie jednak nie do końca oddaje istotę procesowego i materialnego ujęcia działalności prawotwórczej j.s.t. Uwzględniając bowiem, że unormowania proceduralne tradycyjnie zaliczane są do prawa formalnego, okaże się, że także formuła, w jakiej dochodzi do rozstrzygnięcia (uregulowania spraw), tj. jej wymagane formalnie elementy, czy sama redakcja przepisów, a także stosowne ogłoszenie stanowią także element procesowy. Dodatkowo pojawić się mogą wątpliwości odnośnie do kwalifikowania określonych przepisami kompetencji organów j.s.t. w trakcie stanowienia przez nie prawa, ponieważ należałoby je zaliczyć do przepisów ustrojowych - a zatem niemieszczących się ani w proceduralnej, ani materialnej kategorii unormowań. W tym miejscu wypada uzasadnić cel tytułowego rozróżnienia. Otóż kwalifikacja danych uregulowań legislacji j.s.t. bądź to do przepisów proceduralnych,bądź przepisów prawa materialnego ma istotne znaczenie praktyczne. Dotyczy to w szczególności sprawowanej nad podjętymi aktami prawotwórczymi j.s.t. kontroli sądowej z punktu widzenia ich zgodności z prawem (legalności). Wprawdzie z formalnoprawnego punktu widzenia dotyczy to postępowania kasacyjnego, ponieważ na etapie postępowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym w przypadku skarg na akty organów j.s.t. lub akty nadzorcze rozróżnienie na przepisy proceduralne oraz materialne - inaczej niż w pozostałych przypadkach skarg (na decyzje lub postanowienia) - nie ma specjalnego wyartykułowanego prawnie znaczenia. Nie oznacza to jednak, że samo rozróżnienie przepisów jest niezauważane. Jak bowiem słusznie stwierdził w jednym ze swoich wyroków NSA, kontrola legalności aktów normotwórczych organów j.s.t. „nie może ograniczyć się do porównania przedmiotu uchwały z przepisem kompetencyjnym stanowiącym jej podstawę; kontrola ta musi rozciągać się na wszystkie etapy procesu stosowania prawa przez radę gminy, jeśli kończy się on podjęciem uchwały''. Co więcej, wskazuje się nawet, iż sądowa kontrola legalności aktów j.s.t. powinna w pierwszej kolejności dotyczyć trybu podjęcia takiego aktu, dalej zaś dopiero pozostałe zagadnienia, w tym o charakterze materialnoprawnym.