Faust. Tragedia w pięciu aktach. Wydanie polsko-niemieckie

Abstract

Edycję Fausta Augusta Klingemanna w przekładzie zapoznanego pisarza, księcia Edwarda Lubomirskiego, jak również nowatorskiej w swojej treści przedmowy tłumacza, należy uznać za cenne przedsięwzięcie naukowe redaktorów serii „Czarny Romantyzm”. Wartość poznawczą recenzowanego tomu wzbogacają wnikliwe, rzetelne wprowadzenia autorstwa interdyscyplinarnego zespołu badaczy, którzy w swoich studiach prezentują Lubomirskiego jako prekursora romantyzmu i znawcę niemieckiej literatury faustycznej, a także podejmują analizę jego warsztatu tłumacza oraz aktywnej roli, jaką odegrał on w polskoniemieckim dyskursie romantycznym. Najnowszy „czarnoromantyczny” tom zasługuje bez wątpienia na miano ważnego wydarzenia w zakresie edycji zapomnianych dzieł XIX-wiecznej literatury romantycznej. [Z Recenzji dr. hab. Marka Podlasiaka (UMK, Toruń)]

Kiedy książę Edward Kazimierz Lubomirski tłumaczył Fausta, nowoczesny utwór Klingemanna, dramat o ciemnościach spotkania człowieka i demona, miał dopiero dwadzieścia trzy lata. Książę, obiecujący prawnik zatrudniony w dyplomacji rosyjskiej w Wiedniu, Berlinie i Londynie, zagorzały zwolennik romantycznej literatury niemieckiej przeciwstawianej wówczas francuskiej, podjął się zadania wyrastającego ze sprzecznych sił targających jego krótkim życiem (zmarł w wieku lat dwudziestu siedmiu), z walki lucyferycznego pragnienia wolności, demonicznej ekspansji własnej natury z literą prawa i kanonem akceptowanych zachowań społecznych. Rozwiązaniem tego konfliktu, będącego źródłem cierpienia i zarazem podstawą racjonalnego oglądu sprzeczności ludzkiego losu stał się układ z diabłem rozumiany jako umowa prawna nakazująca pełne wywiązanie się z wynikających z niej kontrybucji. Kto raz zaprosił diabła na spotkanie – musi już zawsze liczyć się z jego obecnością i po kres życia mierzyć się z demonem (w polskim tłumaczeniu jest nim postać Nieznajomego). To określa związek idei polskiego pisarza z czarnym, ale również lucyferycznym, romantyzmem, który demoniczne światło odnajduje w ciemnych przestrzeniach procesu przemiany losu indywiduum i dojrzewaniu człowieka do wolności. Czytelnik polski po prawie dwustu latach otrzymuje dzieło niezwykle istotne dla poznania romantyzmu i jego egzystencjalnych przepaści; Faust Klingemanna, dramat wydobyty z nieistnienia pozwoli głębiej spojrzeć na polski romantyzm i jego związki z europejską filozofią egzystencjalną XIX wieku, dostrzec w tej filozofii źródła wielu postaw współczesnych nam ludzi, których myśli i czyny, będące na granicy prawa i bluźnierstwa, oceniamy często jednoznacznie negatywnie spoglądając na innego człowieka ze szczytu własnej pychy - nieświadomi prawdziwych źródeł indywidualnego buntu. [Z Recenzji prof. dr. hab. Włodzimierza Szturca (UJ, Kraków)]