Implikacje prawne i społeczno-kulturowe śmierci człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki ochrony dóbr osobistych

Abstract

W historię ludzkości wpisana jest stała konfrontacja człowieka z przemijaniem. Uniwersalność zjawiska, jakim jest śmierć człowieka, rozległe konsekwencje jakie ona wywołuje oraz złożoność martwego ciała człowieka sprawiają, że istnieje potrzeba zajęcia się problemem podejścia do człowieka już w chwilę po jego śmierci. Zasadniczym celem dysertacji było wskazanie, że chwila śmierci nie powoduje całkowitego zaniknięcia bytu człowieka. Należy pamiętać, że zmarły nie posiada już podmiotowości sensu stricte, jednakże poruszana w rozprawie tematyka nie pozwala na przyjęcie stanowiska, że śmierć redukuje byt człowieka i nic po nim nie pozostaje. Prawo cywilne zakłada bezwzględnie, że śmierć powoduje utratę zdolności prawnej. Ponadto, jako że nie ma już osoby ludzkiej, nie ma też przysługujących jej praw, a tym samym brak jest możliwości wykorzystania instrumentarium prawa cywilnego dla ochrony tych praw. Niemniej jednak za uzasadnioną uznaję tezę, że pewien substytut tych praw istnieje mimo śmierci człowieka, a ich ochrona co do zasady należy do domeny prawa publicznego. Wiąże się to przede wszystkim z potrzebą uznania, że osoba zmarła wciąż w pewnym stopniu pozostaje podmiotem prawa.

The continuous human confrontation with passing is written into the mankind history. The universality of this phenomenon, which is a human death, many consequences that it causes and the complexity of a human corps makes, that there is a need to address the problem of the approach to the man shortly after death. The main aim of this dissertation was an indication that the moment of death does not result in the total disappearance of a human existence. It has to be noted, that the deceased has not got a subjectivity any longer in the strict sense, however thesis in this dissertation does not allow to adopt a hard line to the fact that the moment of a death reduces human existence in general and nothing remains after him. Civil law imply that death causes loss of its legal capacity. In addition, since there is no human being, there is no existence of its rights, and thus there is no possibility to use the civil law’s instrumentation in order to protection these rights. Nevertheless, it is recognized as legitimate idea that a substitute for these rights exist despite the death of a man, and their protection remains a domain of public law. This is due to the need of recognition that the deceased person to some certain extent still remains a legal entity.